هیجان بورس به پایان رسید؟

بازی هیجان در بورس تهران

«همه را به یک چوب می‌زنند.» این روایت این روزهای بورس تهران است.

به گزارش ایراسین و به نقل از دنیای اقتصاد، «همه را به یک چوب می‌زنند.» این روایت این روزهای بورس تهران است. جایی که وفور معامله‌گرانی که بدون تجربه و تخصص تصمیم به سرمایه‌گذاری مستقیم در بازار سهام گرفته‌اند، سبب شده است در یک رخداد که می‌تواند اثرات متفاوتی برای سهام و صنایع مختلف داشته باشد، حرکتی دسته‌جمعی را در بورس شاهد باشیم. وجود قوانین غیرکارشناسانه‌ای همچون دامنه نوسان و حجم مبنا چنین الگویی برای معاملات بازار سهام ایران رقم زده و صف‌نشینی را به رفتاری غالب در بازار تبدیل کرده است.

در حالی با بازگشت نسبی بازار طی دادوستدهای روز دوشنبه، سهامداران به‌پایان روزهای سرخ تالار شیشه‌ای امیدوار شده بودند معاملات روز گذشته چهره‌ دیگری را به‌نمایش گذاشت. دیروز شاخص‌کل با ریزش۵۶/ ۲‌درصدی تا محدوده یک میلیون و ۳۹۱هزار واحد عقب نشست. به‌نظر می‌رسد در کنار واهمه‌های این روزهای بورس‌بازان از تداوم افت نرخ دلار با احتمال احیای برجام طی ماه‌های آینده، حالا تهدید بنیادی شرکت‌ها از سوی بازار جهانی کامودیتی‌ها نیز به‌مجموعه ترس سهامداران بورسی افزوده شده است.

اما فارغ از همه این اخبار و رویدادهای اثرگذار بر بازار سهام که طی هفته‌های اخیر به‌نگرانی سهامداران منجر شده است، آنچه به‌ریزش بعضا غیرمنطقی شاخص‌ها منتهی شده، نگاه غیرکارشناسانه به‌اتفاقات و حرکت‌های توده‌وار نشات گرفته از قوانینی همچون دامنه نوسان وحجم مبنا است که یک روز صعود دسته‌جمعی سهام را در پی دارد و روز دیگر سرخ‌پوشی یکپارچه.

منطق؛ نیمه گمشده بورس

یکی از نکاتی که این روزها کارشناسان و تحلیلگران بورسی را شگفت‌زده کرده، تشکیل مجدد حرکت‌های توده‌وار این‌بار در صف‌های فروش است. هر چند این مهم تازگی ندارد و در دوره‌های مختلف بازار سهام مشاهده شده است اما بازهم سبب شگفتی می‌شود. درست است که نوسان هیجان بورس به پایان رسید؟ در ذات هر بازار سرمایه‌گذاری قرار دارد اما این نوسان باید بر اساس منطق و اصول باشد. در حال‌حاضر نرخ بهره، مذاکرات برجامی، وضعیت بازار ارز، آینده نامطمئن بازارهای جهانی و امثال آن به ‌هراس بورس‌بازان انجامیده است اما باید توجه داشت حالا که سرمایه‌گذاران تصمیم گرفته‌اند به‌صورت مستقیم در جریان دادوستد سهام مشارکت کنند، لازم است تا هر سهم و نماد را بر اساس متغیرهای بنیادی اثرگذار بر آن تحلیل کنند و «تمام بازار را با یک چوب نزنند.»

اما آنچه این روزها می‌بینیم سوختن ‌تر و خشک با یکدیگر است. گویا سهامداران به ‌این نکته واقف نیستند که هر اخبار و رویداری اثر خاص خود را بر سهام گروه‌های مختلف می‌گذارد و حتی در یک صنعت نیز نمادهای زیرمجموعه ممکن است اثرات غیرمشابهی از یک اتفاق بپذیرند. یک خبر برای کل بازار و سهام و صنایع لزوما بد نبوده و از این‌رو نمی‌توان با هیچ دیدگاه و نظری افت و اخیر قیمت‌ها را توجیه کرد. همان‌طور که در رالی ابتدای سال ۹۹ امکان توجیه صف‌های خرید و رشدهای افسارگسیخته وجود نداشت.

البته پربیراه نیست اگر بگوییم وجود قوانین غیرکارشناسانه‌ای همچون دامنه نوسان و حجم مبنا چنین الگویی برای معاملات بورسی رقم زده است، جایی‌که صف‌نشینی به‌رفتاری غالب در بازار تبدیل شده و به‌نظر می‌رسد تا اصلاح‌نشدن برخی قوانین نمی‌توان امیدی به ‌تحلیلی‌شدن معاملات سهام داشت.

باد نامساعد از بازار جهانی

بازارهای سهام آسیا و بازار کامودیتی‌ها در معاملات روز دوشنبه در واکنش به‌نگرانی در رابطه با خبر ورشکستگی احتمالی شرکت چینی، تحت‌فشار فروش قرار گرفتند و یوآن در مقابل دلار تضعیف شد. هرچند در معاملات روز سه‌شنبه فضای بهتری بر بازارهای جهانی حاکم است و ‌اندکی از افت دوشنبه آنها جبران شد اما تحلیل‌های مثبتی از روند آتی بازارهای جهانی شنیده نمی‌شود. شرکت اورگرند کشور چین به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه املاک، با بدهی ۳۰۰ میلیارد دلاری تبدیل به‌بدهکارترین شرکت ساختمانی در جهان شده است. سقوط این شرکت می‌تواند به‌بازارهای دیگر سرایت کند و اقتصاد چین را با چالش بزرگی مواجه کند. این شرکت توانایی پرداخت پول به‌تامین‌کنندگان مصالح را از دست داده است.

افت قیمت املاک این شرکت را با مشکلات شدید نقدینگی مواجه کرده و برخی بانک‌ها نیز از پرداخت وام به‌این شرکت هیجان بورس به پایان رسید؟ سرباز زده‌اند. سهام این شرکت در معاملات روز دوشنبه، ۴‌درصد افت کرد. با توجه به‌پیامدهای گسترده ورشکستگی این شرکت چینی، سرمایه‌گذاران انتظار دارند که دولت از سقوط این شرکت جلوگیری کند. تعطیلات عمومی در چین، تایوان و کره‌جنوبی نیز در حجم پایین معاملات بی‌تاثیر نبوده است. این وضعیت به‌بازارهای کالایی نیز سرایت کرد تا مس با افت حدود ۳‌درصدی هیجان بورس به پایان رسید؟ در معرض سقوط از مرز ۹هزار دلار بر هر تن قرار گیرد و دیگر فلزات نیز شرایط مشابهی را تجربه کنند.

قیمت سنگ‌آهن نیز همچنان در مسیر نزولی در معاملات هفته جاری به‌زیر ۱۰۰ دلار رسید. قیمت سنگ‌آهن در چین به‌محدوده ۹۲ دلار رسیده است. سقوط قیمت سنگ‌آهن، شرکت‌های بزرگ سنگ‌آهن استرالیا را تحت‌فشار قرار داده است به‌طوری که حدود ۱۰۹میلیارد دلار از ارزش سهام ۳ شرکت بزرگ ریوتینتو، بی‌اچ‌پی گروپ و فورتسیکو گروپ از دست رفته است.اما دلیل توجه سهامداران به‌وقایع رخ داده در بازارهای جهانی چیست؟ ذکر این نکته شاید تکراری باشد که بیش از ۶۰‌درصد از ارزش کل بازار سهام در اختیار شرکت‌های کامودیتی‌محور است که به‌طور مستقیم از تغییرات نرخ جهانی فلزات و موادمعدنی اثر می‌پذیرند، از این‌رو هر تکانه‌ای در آنسوی دنیا می‌تواند بورس تهران را نیز پرنوسان کند. حالا باید دید چه وضعیتی در انتظار بازارهای جهانی خواهد بود و البته با درنظرگرفتن تمامی شرایط، چه تغییری در شرایط بنیادی شرکت‌های کامودیتی‌محور بورس تهران ایجاد خواهد شد.

فروش حقیقی‌؛ فرار یا تامل؟

یکی از نکات حائز اهمیت در جریان معاملات روز سه‌شنبه ۳۰ شهریورماه مربوط به‌خالص تغییر مالکیت سهام بورسی می‌شود. بخشی که میزان فعالیت و تحرک اقشار مختلف اعم از حقیقی و حقوقی را در بورس نمایان می‌کند. روز گذشته شاهد رشد ۶۳۴ میلیارد تومانی خرید حقوقی‌ها نسبت به‌روز کاری ماقبل از آن بودیم.بر این اساس طی دادوستدهای روز سه‌شنبه حقوقی‌ها تمام‌قد ظاهر شدند و توانستند ۸۹۴میلیارد تومان سهام از پرتفوی سهامداران خرد را وارد سبد سرمایه‌گذاری خود کنند. خالص خرید مثبت حقوقی‌ها در گروه‌هایی اعم از فرآورده‌های نفتی، فلزات اساسی، بانک‌ها، کانه فلزی، محصولات شیمیایی، خودرو و ساخت قطعات، چند رشته‌ای صنعتی و مواردی از این قبیل صورت گرفت.

نگاه بورس‌بازان به‌ دو ابهام

حمیدرضا مهرآور- ‌کارشناس بازار سرمایه: چند ابهام پیرامون بازار سهام ایجاد شده است. نخست گشایش‌های احتمالی درباره برجام بوده که طبیعتا در پی چنین رویدادی زمینه‌های ورود منابع ارزی از خارج به‌داخل کشور تسهیل خواهد شد. هر چند که معادل منابع ارزی موجود، در دولت گذشته ریال چاپ و تزریق بازار شد اما همچنان از دیدگاه روانی میل نوسانات نرخ دلار به‌محدوده منفی در جریان معاملاتی بازار سهام اثرگذار خواهد بود. بنابراین چنین عاملی باعث می‌شود سهام دلاری و صادرات محور تحت‌تاثیر قرار گیرند. دیگر ابهام یا به‌عبارتی شایعه‌ای که مطرح شد، احتمالاتی بود درباره افزایش نرخ بهره بانکی. به‌این معنی که با افزایش نرخ بازده بدون ریسک سرمایه‌گذاری در این حوزه افزایش پیدا می‌کند. در صورتی‌که چنین اتفاقی روی دهد یقینا شاهد تاثیر منفی‌ آن در بازار سرمایه کشور خواهیم بود.

بر این اساس تعدادی از سرمایه‌گذارانی که در گذشته نه‌چندان دور سود کسب کرده‌اند، ترجیح می‌دهند تا زمان مشخص‌شدن دو پارامتر مطرح شده، تصمیم به‌خروج از گردونه معاملاتی بگیرند تا در موقعیتی دیگر مجددا اقدام به‌ورود کنند. در حال‌حاضر کدام صنعت با نرخ بازده ۳۰ تا ۳۵‌درصدی مشغول به‌فعالیت است؟ یقینا تعداد این دست از صنایع محدود خواهد بود. در صورتی‌که فردی تصمیمی مبنی بر تامین مالی با نرخ ۲۵‌درصدی بگیرد یقینا با کاهش حاشیه سود مواجه می‌شود. چه بسا این دست از شرکت‌ها می‌توانند زیان‌ده نیز شوند، در نتیجه بازپرداخت این قبیل از تسهیلات نیز می‌تواند با مشکل مواجه شود. نکته‌ حائز اهمیت این است که بازار سرمایه نسبت به‌شایعات به‌شدت از خود عکس‌العمل نشان می‌دهد.

در صورتی‌که موارد مطرح شده به‌واقع وجود ندارد باید به‌سرعت از سوی سیاستگذار مورد تکذیب قرار گیرد.در چنین شرایطی سرمایه‌گذار به‌نوعی کسب تکلیف می‌کند که تصمیمی مبنی بر ورود یا خروج از بازار سهام اتخاذ کند. به‌اعتقاد بنده شرکت‌ها از دید سودآوری در وضعیت کنونی در شرایط مطلوبی قرار دارند، بنابراین در صورت تداوم شرایط فعلی به‌سرمایه‌گذاران توصیه می‌شود که با عجله اقدام به‌عرضه سهام خود در بازار نکنند. فارغ از این موارد در صورتی‌که موضوعات احتمالی پیرامون گشایش در حوزه برجام و افزایش نرخ بهره بانکی را در بازار سهام در نظر بگیریم، استراتژی خرید و نگه‌داری سهم به‌سرمایه‌گذاران پیشنهاد می‌شود چراکه با ایجاد گشایش‌های برجامی ارز وارد کشور خواهد شد، بنابراین چنین اتفاقی در بخشی از صنایع تاثیر منفی و در بخش دیگر تاثیر مثبت خواهد داشت. به‌عنوان مثال تسهیل در مراودات بین‌المللی که در سایر صنایع می‌تواند تاثیر مطلوبی داشته باشد از دیگر پیامدهای گشایش در این حوزه است.

بازار سهام به‌زودی برمی‌گردد

یاسر شریعت - تحلیلگر بازار سرمایه: تعداد متغیرهایی که در روزهای اخیر به‌نوعی با تغییر وضعیت در سطوح مختلف خرد و کلان همراه بودند، قابل‌توجه است. در واقع همین امر باعث شد که مقداری فعالان بازار سهام با تردید روبه‌رو شوند. اتفاقات روی‌داده اعم از نوسانات نرخ ارز طی چند وقت گذشته، رویدادهای سیاسی از جمله اجلاس شانگهای و مواردی از این قبیل، رفت و آمدها و مخابره سیگنال‌های مثبت و منفی در حوزه سیاست خارجه و برجام، نگرانی درباره اتفاقاتی که در اقتصاد جهانی در حال روی دادن است؛ همگی هیجان بورس به پایان رسید؟ عواملی هستند که مورد توجه قشر سرمایه‌گذار قرار می‌گیرند. صرف‌نظر از اینکه کدام‌یک از موارد مطرح شده محقق شوند یا خیر، زمانی که یک سرمایه‌گذار با تعداد زیادی از متغیرها مواجه می‌شود و این پارامترها نیز با تغییرات قابل‌ملاحظه‌ای همراه هستند در نتیجه باعث می‌شوند که ریسک بازار افزایش پیدا کند.

چنین ریسکی یقینا برای سرمایه‌گذارانی که محافظه‌کار هستند ایجاد هیجان بورس به پایان رسید؟ خطر می‌کند. این قبیل از سهامداران ترجیح می‌دهند پوزیشن فروش بگیرند و سهام خود را تبدیل به‌نقدینگی کنند. پس از اینکه شاخص‌کل تا محدوده ۶/ ۱میلیون واحدی رشد کرد از منظر تکنیکال و روانشناسی بازار، رسیدن به‌محدوده اشباع خرید و نیاز به‌استراحت قابل مشاهده بود. اتفاقات مطرح‌شده در واقع بهانه‌ای برای اصلاح شاخص بورس تهران شدند. به‌اعتقاد بنده اتفاقاتی که در حوزه اقتصاد جهانی به‌عنوان مثال در بخش سنگ‌آهن روی می‌دهد به‌مقداری نیست که بتواند بازار سهام کشور را تحت‌تاثیر قرار دهد.

تجربه نشان داده است که در اغلب مواقع بازار سهام از تغییرات ایجاد شده در اقتصاد جهانی متاثر نمی‌شود. نرخ انتظاری دلار و وضعیت تورم موضوعات بسیار حائز اهمیتی در بازار سرمایه کشور هستند. در حال‌حاضر با توجه به‌شواهد احتمال کاهش قابل‌توجه در نرخ ارز خیلی منطقی به‌نظر نمی‌رسد. با این حال احتمال نمی‌رود که شاخص‌کل بورس اوراق بهادار تهران در ارقامی کمتر از ۴/ ۱میلیون واحدی تثبیت شود، روند فعلی نیز تداوم چندانی پیدا نخواهد کرد و ممکن است بازار خیلی زود بازگردد.

سهم‌هایی با سود تقسیمی بالاتر و P/ E پایین غالبا مورد توجه سهامداران قرار می‌گیرند. این در حالی است که سهام شرکت‌هایی که در روزهای معاملاتی از نوسان کمتری برخوردارند، از سوی سهامداران عمده حمایت می‌شوند، بازارگردان‌های فعالی دارند یا برای صندوق توسعه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند، نسبت به‌سایرین از امنیت بیشتری برای سرمایه‌گذاری برخوردار خواهند بود.

حرکت شاخص بورس بر مدار سقوط / آیا افت بورس تداوم دارد؟

بانک اول - شاخص هیجان بورس به پایان رسید؟ کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات امروز شنبه با کاهش 33 هزار و 597 واحد روبه‌رو شد.بازار سرمایه امروز هم مانند روزهای گذشته برمدار سقوط حرکت کرد؛ به طوری که شاخص کل این بازار که پیش از این مرز یک میلیون واحد را رد کرده بود مجددا به زیر یک میلیون واحد بازگشت.

به اشتراک بگذارید:

به گزارش بانک اول، شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران که در هفته گذشته روند رو به رشد و رکوردشکنی را طی می‌کرد، از روزهای آخر هفته رو به کاهش نهاده و امروز هم اولین روز هفته با کاهش 33 هزار و 597 واحد به رقم 984 هزار و 65 واحد رسید.

همچنین شاخص کل با معیار هم‌وزن امروز 6 هزار و 412 وحد افت کرده و به رقم 309 هزار و 642 واحد رسید.

کارشناسان بورسی عمده دلیل ریزش بازار را رفتار هیجانی سهامداران خُرد و حقیقی می‌دانند که بر اثر هیجانات وارد بازار شده و چه در خرید و چه در فروش سهام، به صورت هیجانی رفتار می‌کنند، به گونه‌ای که در اکثر سهم‌های مهم بورسی، صف فروش میلیونی شکل گرفته است.

گرچه در روزهای قبل، سهامی مانند فولاد مبارکه برای خرید در بازار پیدا نمی‌شد، اما امروز 24 میلیون از این سهم برای فروش قرار داده شده، در حالی که صف خرید آن 15 میلیون سهم بوده است و این نشان می‌دهد رفتار سهامداران تازه وارد و خُرد تحت‌تأثیر هیجانات قرار گرفته است.

از نگاه کارشناسان اقتصادی و فعالان بازار سهام چند عامل در ریزش امروز نقش داشته‌اند. عده‌ای خبر بازگشایی نماد ایران‌خودرو را عامل موثری در این ریزش عنوان کرده‌اند که مانند هفته پیش هنگام بازگشایی نماد سایپا شاخص بازار سهام افت قابل توجهی کرد.

دسته دیگر نوسان در دیگر بازارها را عامل موثری در اتفاق امروز بازار سهام می‌دانند. هرچند امروز دلار صرافی ملی نوسان قابل توجهی نداشت اما جدیدترین نرخ ارز در سامانه نیما که مربوط به بیست و پنجم اردیبهشت ماه است نشان می‌دهد نرخ فروش دلار با افزایش ۵۰۰ تومانی و عبور از مرز ۱۶ هزار تومانی رقم ۱۶ هزار و ۱۴۸ تومان اعلام شده است.

اخبار اولیه از بازار طلا نیز حاکی است همچنان این بازار نوسانات محدودی دارد. با توجه به سبقت بازدهی دلار و طلا نسبت به بورس در هفته گذشته، ممکن است برخی همچنان تمایل به خروج سرمایه از بازار سهام برای ورود به دیگر بازارها داشته باشند.

کارشناسان همیشه می‌گویند، ورود به بازار سرمایه باید همراه با تحلیل و مطالعه و مشاوره از افراد متخصص و امین باشد و مردم از رفتار هیجانی خودداری کنند.

عده‌ای هم کاهش شاخص کاهش بورس را در راستای تعدیل بازار و خالی شدن حباب قیمتی در سهام می‌دانند که در هفته گذشته، شاخص از یک میلیون و 40 هزار واحد هم گذشت، اما امروز به 982 هزار واحد رسیده است.

با این حال، اخبار جدید از عرضه اولیه‌های بورسی، اظهارات حمایت‌گرایانه برخی مقامات مسئول و اخبار نشانگر کنترل دیگر بازارها از جمله ارز همچنان تعدادی از سهامداران را امیدوار نگه داشته است که این افت شاخص احتمالا مقطعی است. آیا عوامل مورد اشاره موثر در افت شاخص بورس ادامه نخواهند یافت؟

به هر حال حضور در بازار سرمایه، همزاد و همراه ریسک است. بنابراین، مردم باید از پس‌اندازهای کناری و پول‌های مازاد خود در بورس سرمایه‌گذاری کنند و از کارهای غیرعقلایی مانند فروش خانه، ماشین و یا لوازم منزل و یا فروش ابزار کار برای حضور در بازار خودداری کنند. بلکه باید از محل سود به دست آمده در بورس مایحتاج زندگی خود مانند ماشین، لوازم منزل و حتی مسکن خریداری کنند.

امروز معامله‌گران بورس بیش از 5.4 میلیارد سهام حق‌تقدم و اوراق مالی در قالب 835 هزار معامله و به ارزش 6 هزار و 360 میلیارد تومان داد و ستد کردند که اگر ارزش معاملات فرابورس را که امروز به بیش از 3 میلیارد و 119 میلیون تومان رسید را درنظر بگیریم، معامله‌گران بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس امروز در مجموع بیش از 9 هزار و 486 میلیارد تومان اوراق مالی و سهام خرید و فروش کردند.

امروز عمده نمادهای مهم بورسی مانند فولاد مبارکه، ‌پتروشیمی خلیج فارس، ملی مس، شستا، گلگهر، مپنا و بانک ملت همگی در کاهش شاخص بورس بیشترین اثر را داشتند.

همچنین در شاخص قیمت با معیار وزنی ارزشی 3.3 درصد افت کرده و به رقم 261 هزار و 209 واحد رسید.

ارزش بازار در بورس اوراق بهادار تهران امروز به بیش از 3 هزار و 687 تریلیون تومان رسید.

همچنین شاخص قیمت با معیار هم‌وزن امروز 2 درصد کاهش یافته و به رقم 205 هزار و 282 واحد رسید.

شاخص آزاد شناور با 3.6 درصد کاهش به یک میلیون و 252 هزار و 400 واحد رسید.

شاخص بازار اول بورس با 3.3 درصد کاهش به رقم 740 هزار و 603 هیجان بورس به پایان رسید؟ واحد رسید.

شاخص بازار دوم بورس با 3.6 درصد کاهش به یک‌میلیون و 895 هزار و 25 واحد رسید.

نمادهای پربیننده در بورس تهران شامل بانک ملت، بانک تجارت، پالایش نفت اصفهان، ملی مس، فولاد مبارکه، سرمایه‌گذاری ایران خودرو، پالایش نفت بندرعباس بودند.

ریزش ۲۲۰ واحدی فرابورس

شاخص کل فرابورس با ۲۲۰ واحد سقوط در رقم ۱۱ هزار و ۷۹ واحد ایستاد.

معامله‌گران این بازار ۴۱۰ هزار معامله به ارزش ۳۱ هزار و ۲۱۵ میلیارد ریال انجام دادند.

هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه، تولید نیروی برق دماوند، پتروشیمی زاگرس، سهامی ذوب‌آهن اصفهان، توسعه مولد نیروگاهی جهرم، گروه سرمایه‌ گذاری میراث فرهنگی و فرابورس ایران نسبت به سایر نمادها بیشترین تاثیر منفی را در فرابورس داشتند.

نمادهای پربیننده فرابورس نیز از سهامی ذوب‌آهن اصفهان، گروه سرمایه‌ گذاری میراث فرهنگی، بانک دی، توسعه مولد نیروگاهی جهرم، سیمان لار سبزوار، کشت و صنعت شهداب ناب خراسان و ریل پرداز سیر تشکیل شده بود./سایت طلا

دمای هیجان در بورس تهران

بورس تهران اولین روز کاری این هفته را با افت بیش از ۳ درصدی شاخص کل به پایان رساند. این ریزش در شرایطی رقم خورد که باد مساعدی از جانب عوامل بنیادی در حال وزیدن است؛ اما هیجانات غیراقتصادی همچنان نقش پررنگ‌تری در تصمیمات بورس‌بازان ایفا می‌کنند.

– روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: بورس تهران نخستین روز کاری این هفته را با افت دسته‌جمعی سهام آغاز کرد و با کاهش ۱/ ۳ درصدی به میانه ابرکانال ۳/ ۱ میلیون واحد نزول کرد. در این روز با وجود مثبت‌بودن عوامل بنیادی بار دیگر نگرانی‌های غیراقتصادی بود که بر دادوستد‌های بازار سهام سایه افکند و نیمی از سهام را روانه صف فروش کرد. در سال‌های گذشته نیز به مراتب شاهد چنین واکنشی از سوی بورس‌بازان بودیم.

بررسی‌ها از روند چهارسال گذشته بورس تهران نشان می‌دهد هرچند نگرانی‌های اقتصادی در نخستین روز وقوع، افت قیمت سهام را به دنبال داشته، اما این واکنش موقتی بوده و با فاصله کمتر از یک هفته، روند قیمت‌ها معکوس شده و حتی به سطوح بالاتری نیز رسیده است. در این میان اصلاح فرسایشی بازار سهام در ثلث دوم سال نیز در بروز سریع این واکنش‌های هیجانی بی‌تاثیر نبوده است. سهامداران همچنان نسبت به صعود پایدار قیمت‌ها به دیده تردید نگاه می‌کنند و از این رو سریعا دست به ماشه فروش می‌شوند. این در حالی است که نهادینه شدن نگاه تحلیلی در میان معامله‌گران می‌تواند به شکل قابل توجهی این هیجانات را به حداقل برساند.

در بازار سهام چه گذشت؟

پس از اصلاح بیش از ۴۰ درصدی شاخص کل که از اواسط مرداد آغاز شد و تا نیمه آبان ادامه پیدا کرد، این نماگر مجددا روندی صعودی را در پیش گرفت و از محدوده یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد تا یک میلیون و ۵۲۷ هزار واحد صعود کرد. پس از آن، اما این نماگر با نوسانات بعضا کم مقدار، اما نزولی مواجه شد و حتی در پایان هفته گذشته مجددا کانال ۴/ ۱ میلیون واحد را واگذار کرد. هراس از تکرار یک روند اصلاحی دیگر در بازار سبب شد تا واکنش‌های هیجانی معامله‌گران نیز افزایش پیدا کند. در این میان رسیدن به سالگرد حادثه ناگوار شهادت سردار قاسم‌سلیمانی و تحرکات تنش‌زای کاخ سفید در منطقه بار دیگر هراس از وقوع یک رخداد غیراقتصادی پررنگ شد تا بیش از نیمی از سهام به صف فروش بروند.

در روز‌های گذشته و در آستانه نخستین سالگرد ترور سردار شهید قاسم سلیمانی، تنش مجددا بر فراز منطقه سایه گسترانده است. دو بمب‌افکن بی-‌۵۲ آمریکایی که قابلیت حمل سلاح هسته‌ای را دارند، چهارشنبه از آمریکا به خلیج فارس پرواز کردند، سپس به آمریکا برگشتند. همزمان پنتاگون نیز در گزارشی به خطر حملات مستقیم به پایگاه‌های آمریکا در داخل این کشور و لزوم اتخاذ راهبرد‌های نوین اشاره کرده؛ موضوعی که واکنش ایران را به‌دنبال داشت و نماینده این در سازمان ملل در نامه‌ای خطاب به رئیس شورای امنیت و دبیر‌کل سازمان ملل اعلام کرد که ماجراجویی نظامی آمریکا در خلیج فارس و دریای‌عمان به‌ویژه در هفته‌های اخیر افزایش یافته است. در ادامه این نامه تاکید شد این اقدامات جنگ‌طلبانه اگر کنترل نشود می‌تواند تنش را به سطح هشدار‌دهنده‌ای افزایش دهد و بدیهی است که مسوولیت کامل تمام عواقب آن نیز بر عهده آمریکا خواهد بود.

از این رو روز گذشته شاخص کل بورس تهران با بیشترین افت در ۱۲ روز کاری گذشته مواجه شد و به محدوده یک میلیون و ۳۵۴ هزار واحد عقب نشست. ضمن آنکه سنگین‌ترین خروج نقدینگی حقیقی از ۲۵ آذر رقم خورد و حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه خرد از گردونه معاملات سهام خارج شد.

به حافظه تاریخی خود رجوع کنید

اولین بار نیست که بازار سهام به احتمال وقوع یک رخداد غیراقتصادی واکنش نشان می‌دهد و آخرین بار نیز نخواهد بود. در سال‌های گذشته به مراتب شاهد بروز رفتار‌های هیجانی از سوی معامله‌گران بودیم که قریب به اتفاق موقتی بودند و بعد از چند روز حتی معکوس شده و قیمت‌ها بعضا به سطوح بالاتر نیز صعود کرده‌اند. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» از تجربیات این چنینی در چهار سال گذشته نشان می‌دهد عموما تنها در روز حادثه تا یک روز پس از آن فروش‌های هیجانی بازار را فراگرفته است و به سرعت شاهد فروکش آن بوده‌ایم. شاید اگر معامله‌گران به حافظه تاریخی خود رجوع می‌کردند، کمتر شاهد تکرار این واکنش‌های هیجانی بودیم.

مروری بر این رخداد‌ها نشان می‌دهد در سال ۹۵ بعد از انتخاب ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور منتخب آمریکایی‌ها، سبب شد تا شاخص کل بورس تهران افت ۸/ ۱درصدی را تجربه کند. از این رو در شرایطی که بیشتر پیش‌بینی‌ها انتخاب شدن هیلاری کلینتون را به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا محتمل‌تر می‌دیدند، نتایج این انتخابات واکنش منفی بورس تهران را به دنبال داشت. در آن سال ناشناس بودن ترامپ به دلیل نبودن سابقه سیاسی وی، مهم‌ترین عامل واکنش منفی بازار‌های داخلی و خارجی بود. در روز‌های بعد، اما شاخص کل متعادل شد و حتی ۱/ ۱ درصد رشد را تجربه کرد.

در اواخر بهار سال ۹۶ نیز حادثه تروریستی در مجلس شورای اسلامی و حرم مطهر امام خمینی واکنش هیجانی دیگری از سوی بورس‌بازان را به دنبال داشت. هرچند نماگر اصلی تالار شیشه‌ای در این روز تنها ۷/ ۰ درصد افت کرد، اما این میزان کاهش، بیشترین ریزش روزانه از ابتدای این سال به شمار می‌رفت. این واکنش هیجانی، اما دوام چندانی نیافت و هرچند نماگر سهام صعودی نشد، اما افت شاخص کل در یک هفته پس از حادثه به ۴/ ۰ درصد محدود شد.

با کمی فاصله گرفتن، به حوادث سال گذشته می‌رسیم. سال ۹۸ تعرض به نفتکش‌ها در بازه‌های زمانی مختلف یکی از عوامل غیراقتصادی بود که بازار نفت و دیگر بازار‌ها را بار‌ها تحت‌تاثیر قرار داد. توقیف نفتکش استناایمپرو در روز‌های پایانی تیر سال گذشته، توقیف نسبتا طولانی‌مدت نفتکش ایران در آب‌های جبل‌الطارق یا حمله به دو تانکر نفتی در دریای عمان در خرداد۹۸، انفجار چهار نفتکش در بندر فجیره و توقیف نفتکش بریتانیا را می‌توان در این خصوص مطرح کرد. در روز‌های بعد از انفجار چهار نفتکش در بندر فجیره بورس مسیر منفی را در پیش گرفته بود. گرچه در روز ۲۲ اردیبهشت این سال شاخص بورس تهران با افت بیش از ۲ درصدی تا ۲۰۴ هزار واحد افت کرد، اما ریزش موقت بورس در ادامه با رشد پرقدرت همراه شد و شاخص سهام یک هفته بعد با رشد بیش از ۴ درصدی در رقم ۲۱۵ هزار واحد به‌کار خود پایان داد.

اما یکی از اتفاقات نادر سال گذشته، سرنگونی پهپاد آمریکایی بود که نیرو‌های سپاه پاسداران با توجه به تعرض این پهپاد به حریم ایران در خلیج‌فارس مجبور به انهدام آن شده بودند. به‌دنبال آن در نگاه سرمایه‌گذاران احتمال وقوع یک جنگ به اوج خود رسید. شاخص سهام یک روز بعد از این واقعه و پس از پشت‌سر گذاشتن پایان هفته‌ای پراسترس، افت اندکی را تا میانه کانال ۲۳۷ هزار واحد تجربه کرد و، اما تا پایان آن هفته شاخص سهام به مسیر صعودی بازگشت و به میانه کانال ۲۴۸ هزار واحد رسید. در نتیجه در تمامی موارد واقع شده در چهارسال گذشته به‌صورت مشخص واکنش موقت بورس به شوک‌های غیراقتصادی و در ادامه اتفاقا صعود پرشتاب سهام را شاهد بودیم. در حال حاضر نیز وجود پتانسیل‌های بنیادی قوی و رسیدن قیمت سهام به ویژه در گروه‌های بزرگ و کامودیتی‌محور بازار به سطوح جذاب می‌تواند بار دیگر مهر تاییدی بر موقتی بودن اصلاحات این‌گونه بزند. پس از حوادث دی‌ماه ۹۸نیز شرایط مشابهی در بورس تهران تکرار شد.

باد موافق عوامل بنیادی

در حالی این روز‌ها شاخص سهام درجا می‌زند و به محدوده یک ماه گذشته عقب نشسته است که هیچ یک از متغیر‌های کلان اقتصادی تغییری نداشته‌اند بلکه گزارش تولید و فروش ماهانه شرکت‌ها و البته آغاز انتشار گزارش عملکرد بنگاه‌های بورسی در سومین فصل سال، از تقویت محرک‌های بنیادی در بازار سهام خبر می‌دهد. باید توجه داشت که دلار آزاد در فصل پاییز ۲۷۶۰۰ تومان و دلار نیما ۲۵۳۰۰ تومان بوده که از متوسط فصل تابستان به ترتیب ۱۹ و ۳۴ درصد بالاتر است.

علاوه بر این، نرخ متوسط جهانی مواد خام موثر بر عملکرد شرکت‌های بورسی در پایان آذر ۲۵ درصد نسبت به پایان تابستان بالاتر رفته است. با تلفیق این دو عامل می‌توان انتظار دوره‌ای طلایی برای شرکت‌های صادرات محور و دلاری بورس تهران داشت. ضمن آنکه نسبت قیمت به درآمد آینده‌نگر بورس تهران در مقایسه با اوج مرداد، به شدت تعدیل شده و این مهم می‌تواند برای سرمایه‌گذاران جذاب باشد.

مروری بر آمار معاملات

روز شنبه شاخص کل بورس تهران برای سومین روز متوالی منفی و با افت ۱/ ۳ درصدی مواجه شد. شاخص کل هموزن نیز با افت ۸/ ۱ درصدی مواجه شد که از ریزش دسته‌جمعی قیمت‌ها حکایت داشت. افت کمتر نماگر هم‌وزن را نیز می‌توان به قفل شدن سهام با ارزش بازار پایین‌تر هیجان بورس به پایان رسید؟ در صف فروش و ناتوانی در پرکردن حجم مبنا در این نماد‌ها که نقدشوندگی کمتری دارند، توضیح داد.

در جریان دادوستد‌های این روز از ۳۴۸ نماد بورسی معامله شده، هر چند ۵۲ نماد (معادل ۱۵ درصد) خلاف روند بازار با صف خرید به ارزش ۳۵۰ میلیارد تومان همراه شدند، اما در مقابل ۱۸۶ نماد (معادل ۵۳ درصد) صف فروشی به ارزش ۱۱۵۸ میلیارد تومان تشکیل دادند. در فرابورس ایران نیز شرایط مشابهی حاکم بود. جایی که همزمان با افت ۶/ ۲ درصدی شاخص، از ۱۳۱ نماد فعال فرابورسی، تنها ۲۸ نماد (معادل ۲۱ درصد) با صف خرید به ارزش ۴۸۹ میلیارد تومان همراه شده و در آن سوی بازار شاهد قفل شدن ۷۲ نماد (معادل ۵۵ درصد) در صف هیجان بورس به پایان رسید؟ فروشی به ارزش ۳۰۹ میلیارد تومانی بودیم. در مجموع کل بازار سهام (بورس و فرابورس) حدود ۲۷ درصد از نماد‌ها قیمت پایانی مثبت و ۶۹ درصد از نماد‌ها با قیمت پایانی منفی معاملات روزانه خود را به پایان رساندند.

در این روز سهامداران خرد خالص فروشی به میزان ۱۴۸۰ میلیارد تومان تنها در سهام بورسی رقم زدند که بیشترین خروج نقدینگی حقیقی از گردونه معاملات سهام طی ۱۲ روز کاری گذشته بود. زیرمجموعه‌های گروه فلزات اساسی، فرآورده‌های نفتی و محصولات شیمیایی با خالص خرید از سوی سهامداران حقوقی مواجه شدند. در مقابل حقیقی‌ها در زیرمجموعه‌های گروه مخابرات تحرکات مثبتی در سمت خرید نشان دادند. ارزش معاملات خُرد بورس تهران نیز در این روز با افت ۲۸ درصدی نسبت به پایان هفته گذشته به ۸ هزار و ۱۱۴ میلیارد تومان رسید.

هیجان بورس به پایان رسید؟

هیجان منفی در بورس تهران

روز گذشته شاخص کل بورس تهران در شرایطی پیرو تحرکات هیجانی فعالان این بازار 6/1 درصد افت را تجربه کرد که کارشناسان معتقدند ریزش شاخص کل بورس واکنش معامله‌گران به هیجانی بود که در روزهای اخیر به‌صورت خرید سهام بانک‌ها و خودرویی‌ها خودنمایی کرده بود. دیروز همچنین در بازارهای ارز و سکه نیز

شاهد روند افزایشی قیمت‌ها بودیم؛ اما فعالان بازار در این شرایط انتظار دارند این هیجان به‌زودی از بازارهای کشور خارج و ثبات بر آنها حاکم شود.
گروه بورس - همایون دارابی: بورس اوراق بهادار تهران روز گذشته مجددا با نشان دادن حاکمیت احساس به جای تحلیل و پیروی از «هیجان صف» با کاهش شاخص مواجه شد. به‌طوری‌که شاخص کل بورس تهران با افت هزار و 208 واحدی (معادل 59/1 درصد) به کانال 74 هزار واحد رسید و در رقم 74 هزار و 740 واحد قرار گرفت.

این میزان ریزش از نظر درصدی از 24 فروردین ماه تاکنون، بالاترین رکورد محسوب می‌شود. در یک سال گذشته نیز این ریزش چهارمین رکورد محسوب می‌شود. نکته دیگر اینکه دیروز حجم معاملات در حدود بیش‌از 57 درصد نسبت به میانگین ماهانه و ارزش معاملات نیز به میزان 30 درصد کاهش یافته است. این به معنای آن است که اگر معامله‌گران با تصمیم فروش به بازار برگردند احتمال ریزش مجدد بازار وجود دارد. دیروز بسیاری از سهم‌ها با صف فروش بالایی مواجه بود و همین مساله از آنجا که با تقاضا روبه‌رو‌ نشده نشان می‌دهد پتانسیل بازار برای ریزش بالا است.
در این بین به گزارش «دنیای اقتصاد» مذاکرات هسته‌ای عصر روز دوشنبه در حالی با تصمیم‌گیری در مورد تمدید توافق نامه ژنو برای 7 ماه دیگر به پایان رسید که نشانه‌های بدون تردیدی از پیشرفت در مذاکرات به چشم می‌خورد؛اما این پیشرفت که در سخنان شامگاه رئیس‌جمهوری نیز در رسانه ملی نمود داشت، در بورس با حرکت احساسی برخی از سهامداران، شکلی دیگر یافت. رئیس‌جمهور شامگاه دوشنبه با تاکید بر اینکه آینده روشن است و پیروزی نهایی در مذاکرات هسته‌ای با ملت ایران خواهد بود، اظهار کرد: منطق ایران، مذاکره و گفت‌وگو است و مذاکرات هسته‌ای با جدیت تا رسیدن به توافق نهایی ادامه می‌یابد. در حالی که این سخنان مثبت رئیس‌جمهوری انتظار بازخورد متعادلی را ایجاد کرده بود اما برخی معامله‌گران با نگرانی از عدم تحقق انتظارات در دو گروه خودرویی و بانکی از مذاکرات مبنی بر رفع کامل و فوری تحریم‌ها اقدام به عرضه سنگین در صف‌های فروش کردند که بار دیگر بازار با موضوع سرایت صف‌ها مواجه شد. بورس تهران که از دیر باز با مشکل مزمن حجم مبنا و دامنه نوسان مواجه است برخلاف بازارهای دیگر به میزان قابل ملاحظه‌ای به جای تحلیل تابع صف‌های خرید و فروش است و معامله‌گران به جای تحلیل تنها به بودن صف‌های خرید و فروش برای تصمیم‌گیری بسنده می‌کنند این امر موجب شد تا صف فروش گروه خودرویی و بانکی به سرعت به دیگر نمادها سرایت کرده و معامله‌گران خریدار نیز در لاک دفاعی فرو روند.
در همین حال صندوق توسعه نیز که در روزهای اخیر برای بهبود عملکرد شاهد انتقال مدیریت به مرکز مالی ایران بود دیروز با رفتاری عجیب و عدم تلاش به موقع برای کنترل هیجان بازار تنها به خرید دیرهنگام برخی از حجم‌های مبنا اقدام کرد تا هیجان بازار برای فروش تشدید شود. چنین عملکردی از صندوقی که باید نقش تعادل بخشی در بازار را ایفا کند موجب انتقادهایی از این نهاد شده است. در شرایط کنونی به نظر می‌رسد تا زمانی که حجم مبنا و دامنه نوسان 4 درصدی اصول بدون تغییر بازار شمرده می‌شوند بازار سهام سرنوشتی جز غلتیدن از صف فروش به صف خرید و برعکس نداشته باشد. این درحالی است که اکثر کارشناسان معتقدند در صورت نبود حجم مبنا و دامنه نوسان بازار سهام می‌توانست همانند بازار ارز و سکه بدون نوسانی خاص فعالیت عادی خود را تجربه کرده و سرمایه‌گذاران به جای رصد صف‌های خرید و فروش به تحلیل متکی می‌شدند. با این حال اکثر کارشناسان انتظار دارند بازار بتواند در دو تا سه روز کاری آینده و با توجه به اینکه هیچ تغییر منفی در شرایط اقتصادی و سیاسی کشور رخ نداده است بازار به تعادل برسد.
در کنار تحولات سیاسی در حوزه اقتصادی دیروز رئیس کل بانک مرکزی گفت: به دنبال یکسان‌سازی نرخ ارز نیستیم و دلار در لایحه بودجه سال آینده 2850 تومان پیش‌بینی می‌شود. ولی‌الله سیف در حاشیه همایش بانک‌ها و استانداران سراسر کشور در وزارت کشور در جمع خبرنگاران اظهار کرد: یکی از اقدامات مثبتی که در پی آن هستیم دقت نظر در اجزای پایه پولی و نقدینگی کشور و کنترل آن بوده که در حال حاضر پایه پولی رشد منفی داشته و ضریب فزاینده پولی است که موجب شده نقدینگی در کشور رشد کند.رئیس کل بانک مرکزی در مورد نرخ ارز در بودجه 94 کل کشور، گفت: یکی از برنامه‌های قطعی بانک مرکزی یکسان‌سازی نرخ ارز بوده اما این بستگی به شرایط بین‌المللی دارد و در شرایط فعلی این اقدام را انجام نخواهیم داد، زمانی این موضوع مناسب خواهد بود که اطمینان خاطری از ارتباطات بین‌المللی و نظام بانکی به وجود آید و سهولت لازم در زمینه نقل‌و‌انتقال نرخ ارز به وجود‌ آید. در بازار دیروز در گروه خودرویی و بانکی صف‌های فروش حاکم مطلق بودند. در این گروه بر اساس آخرین اطلاعات مندرج در سایت کدال، زیان برآوردی هر سهم شرکت پلاسکوکار برای سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه سال 93 به میزان 139 ریال است؛ این در حالی است که «پلاسک» بر اساس هیجان بورس به پایان رسید؟ عملکرد 6 ماه منتهی به 31 شهریور ماه سال93، 87 ریال زیان خود را پوشش داده است.در گروه کانی غیرفلزی شرکت شیشه دارویی رازی در جدیدترین گزارش 6 ماهه خود (اصلاحیه) سود هر سهم منتهی به 29اسفند امسال شرکت را مبلغ 347 ریال اعلام کرده است که نسبت به گزارش قبلی شرکت با تعدیل مثبت 61 درصدی همراه بوده است. شرکت در دوره 6 ماهه خود توانسته است به ازای هر سهم 129 ریال سود کنار بگذارد و 37 درصد از پیش‌بینی‌هایش را پوشش دهد. شرکت دلایل تعدیل اخیر را ناشی از تسعیر ارزهای باقی‌مانده موجود و انتقال هزینه‌های حقوق و دستمزد تولیدی دوران ساخت به سرفصل دارایی ثابت اعلام کرده است.

دلیل تداوم خروج هیجانی سهامداران از بورس چیست؟

روند بازار به نقل از ایرنا نوشت: یک کارشناس بازار سرمایه گفت: روند معاملات بورس در هفته ای که گذشت در شرایطی انجام شد که برخلاف پیش‌بینی‌ها پیش رفت و روزهای نگران کننده‌ای را پشت سر گذاشت.

“پیمان حدادی” با اشاره به روند معاملات بورس در هفته ای که گذشت افزود: اکثر کارشناسان معتقد بودند که معاملات بورس بعد از تعطیلات نوروز با تغییر مسیر همراه می شود و ضمن قرار گرفتن بر مدار صعودی شاهد افزایش حجم و رونق معاملات این بازار خواهیم بود.

وی با تاکید بر اینکه بازار هفته گذشته در حالی به معاملات خود ادامه داد که زمینه افزایش هیجان در رفتار معامله گران را ایجاد کرد، خاطرنشان کرد: معاملات بورس در سومین هفته فروردین ماه با روند نزولی آغاز شد و هر چه به پایان هفته نزدیک تر شدیم شاهد کاهش بیشتر حجم معاملات و افزایش تعداد صف های فروش در بازار بودیم.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: کاهش حجم معاملات به گونه ای پیش رفت که حجم معاملات بورس و فرابورس در روز چهارشنبه به رقمی حدود یک هزار و ۵٠٠ میلیارد تومان رسید، با توجه به این عدد در هفته ای که گذشت یکی از کمترین ارزش معاملات روزانه را از دی ماه سال ٩٨ تا کنون تجربه کردیم.

وی افزود: اکنون براساس پیش بینی های صورت گرفته نمی توان در کوتاه مدت شاهد روزهای چندان پر رونقی در معاملات بازار سرمایه باشیم.

حدادی به عواملی که تاثیرگذار بر شتاب روند نزولی بازار بودند اشاره کرد و اظهار داشت: موضوعاتی که این روزها بازار را به شدت تحت تاثیر قرار داده است و باعث نزول بیش از حد معاملات بورس شد، نبود نقدینگی و عدم ورود سرمایه های مردم به این بازار بوده است.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: فشار فروش از دیگر عواملی است که به شدت روند بازار را تحت تاثیر خود قرار داد و منجر به فروش و خروج هیجانی سهامداران از بازار شد.

وی تاکید کرد: بحث مذاکرات هسته ای در هفته ای که گذشت بیش از هفته و روزهای های گذشته مطرح شد که این امر در احتیاط سهامداران برای سرمایه گذاری در بورس بی تاثیر نبوده است.

به گفته حدادی، مذاکرات هسته ای با همراه شدن نتیجه مثبت و منفی می تواند در قیمت ارز و به صورت غیر مستقیم بر روی قیمت سهام تاثیرگذار خواهد بود.

این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه در کنار همه مواردی که بر روند منفی بازار تاثیرگذار بودند، همچنان انتقادات زیادی از دامنه نوسان نامتقارن در بازار وجود دارد، گفت: دامنه نوسان نامتقارن سبب جلوگیری اصلاح تعادلی قیمت برخی از سهام می شود که این امر باعث باعث شد تا خریدار دیگر به صورت موثر به بازار ورود نکند.

وی با بیان اینکه اکنون در روزهایی قرار داریم که در حال نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری هستیم، افزود: با توجه به اینکه انتخابات، تاثیرگذار بر مسایل سیاسی و دیدگاه های اقتصادی هستند، بنابراین این امر در بازار سرمایه مزید بر علت شده است تا سهامداران احتیاط بیشتری را برای سرمایه گذاری در دستور کار قرار دهند، به همین دلیل به نظر می رسد معاملات بورس فعلا روزهای پررونقی را تجربه کند.

حدادی خاطرنشان کرد: هفته گذشته یکی از ضعیف ترین هفته ها را از نظر کاهش قیمت سهام و ارزش معاملات را طی دو سال گذشته داشتیم که نشان می دهد بهار بورس، چندان سبز آغاز نشده است.

شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات هفته ای که گذشت (چهارشنبه، ۱۸ فروردین ‌ماه) با ۴۵ هزار واحد کاهش به عدد یک میلیون و ۲۴۹ هزار واحد رسید که در مقایسه با پایان هفته قبل آن، نزدیک به ۳.۶ درصد افت داشت.