آشنایی با سهام عدالت
و دولت بدین طریق می‌خواهد بخشی از درآمدهای خود را بلا عوض به مردم واگذار کندسهام عدالت نوعی یارانه است که طبق نظر دولت نهم، از طریق شرکتهای تعاونی عدالت استانی به مشمولان آن واگذار می‌شود.
دولت، هدف از عرضه سهام عدالت را گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران اعلام کرده است.
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۲۱/۸/۱۳۸۵ بنا به پیشنهاد شماره ۳۱۱۶۸ مورخ ۱۲/۷/۱۳۸۵ وزارت امور اقتصادی و دارائی و به استناد اصل ۱۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده ( ۹) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران - مصوب ۱۳۸۳ - آیین نامه اجرایی افزایش ثروت خانوارهای ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون براساس توزیع سهام عدالت را تصویب کرد.
اهداف سهام عدالت:
هدف عمده توزیع سهام عدالت بهینه کردن توزیع درآمد در کشور و مشارکت دادن همه مردم در اداره امور اقتصادی کشور است. این برنامه با به کارگیری راه کارهای خاص خود به تعدیل اقتصادی کارا در اقتصاد خواهد پرداخت.اهداف و اثرات کلی اجرای چنین طرحی عبارتند از:
- توزیع متعادل ثروت و درآمد در کشور
- افزایش ثروت و ایجاد درآمد دائمی برای خانوارهای نیازمند
- تسریع در روند خصوصی سازی از طریق واگذاری گسترده سهام شرکتهای دولتی
- استفاده از روشهای سالمتر و شفاف تر جهت واگذاری سهام شرکتها
- متکی به خود نمودن خانوارهای نیازمند و کاهش تعهدات مستقیم دولت و نهادهای حمایتی
- کاهش اندازه بخش دولتی و انتقال تصدی ها به عموم مردم
- گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد کشور
- تفکیک مناسبتر وظایف حاکمیتی و بنگاه داری،سازماندهی کاراتر بنگاه های دولتی و کارآمد کردن دولت در عرصه وظایف حاکمیتی
ارکان سهام عدالت:
با توجه به حجم و تنوع وظایف و مسئولیت ها، ارکان طرح توزیع سهام عدالت که در تصویب نامه دولت تصریح شده است و شرح وظایف آنان به صورت ذیل شکل گرفته است:
- تصویب آیین نامه‌ها و مصوبات مورد نیاز اجرای طرح
- تصویب فهرست سهام و شرکتهای قابل واگذاری و برنامه زمانبندی
ستاد مرکزی توزیع سهام عدالت:
- سیاستگذاری اجرای طرح سهام عدالت
- تصویب اولویت های مشمولین و استان ها در اجرای طرح سهام عدالت
- تصویب ضوابط اجرایی، دستورالعمل ها، آیین نامه ها و اساسنامه های لازم برای اجرای طرح سهام عدالت
- تعیین نحوه تشکیل و وظایف ستادهای استانی و نظارت بر عملکرد آنها
- دریافت گزارش ها و نظارت بر اجرای طرح
- تصویب برنامه های عملیاتی طرح
- بررسی و تصویب فهرست میزان سهام شرکتهای دولتی قابل واگذاری در چارچوب سهام عدالت
- تصمیم گیری درمورد رفع مشکلات اجرای طرح
هیأت عالی واگذاری:
- تصویب شیوه های قیمت گذاری سهام، تخفیف ها، و چگونگی پرداخت قیمت توسط خریداران
- طراحی اهداف، ارکان، ماموریت و شرح وظایف ارکان، ساختارها، فرایند، نظام‌ها، و روشها و نرم افزارهای جامع اجرای طرح
- طراحی و طراحی مجدد برنامه ها، زمانبندی و ریز فعالیتهای اجرای طرح
- انجام مطالعات، بررسی ها و تحقیقات لازم، تشکیل جلسات کارشناسی با صاحبنظران و دستگاه های ذیربط برای اجرای طرح
- تهیه پیش نویس ضوابط، دستورالعمل ها، اساسنامه ها، آیین نامه ها و مصوبات مورد نیاز برای طرح در ستاد مرکزی سهام عدالت
- پیشنهاد سیاست ها، برنامه ها، و اولویت ها به ستاد مرکزی سهام عدالت
- تهیه دستور جلسات ستاد مرکزی سهام عدالت
- اجرای سیاست های تعیین شده و مصوبات ستاد مرکزی سهام عدالت
- سازماندهی، راهبری، و کنترل اجرای طرح
- هماهنگی با دستگاه های اجرایی، سازمان ها، و سازوکارهای حمایتی و ستادهای استانی در جهت اجرای طرح
- برگزاری همایش های توجیهی و کارگاه های آموزشی اجرای طرح در سطوح مختلف
- مدیریت شناسایی و تشکیل پایگاه اطلاعاتی جامع مشمولین طرح
- جمع آوری اطلاعات، تشکیل بانک اطلاعاتی حاوی اطلاعات مالی، سازمانی و مدیریتی شرکت های دولتی
- انجام بررسی ها و مطالعات لازم جهت آماده سازی سهام شرکتهای دولتی برای واگذاری
- تعریف پروژه های مورد نیاز طرح، انتخاب پیمانکاران اصلح و مدیریت طرح
- طراحی، سازماندهی و انجام فعالیتهای فرهنگی، تبلیغی، اطلاع رسانی و سخنگویی طرح
- ارائه بازخوردهای لازم از اجرای طرح، تنظیم و کنترل خروجی های اجزای طرح با ساختار و فرایندهای طرح
- بررسی مشکلات و مسائل مطرح شده و طراحی مجدد ساختار، نظام، و روشهای طرح
- تهیه گزارش های نظارتی سه ماهه، شش ماهه، و سالانه برای ستاد مرکزی سهام عدالت
- انجام کلیه فعالیت های دبیرخانه ای طرح از جمله تدوین و ابلاغ مصوبات ستاد مرکزی سهام عدالت
وزارت تعاون و ادارات کل تعاون در استانها:
- همکاری با دبیرخانه ستاد مرکزی و سازمان خصوصی سازی دراجرای‌طرح، وضع ضوابط، دستورالعمل ها و آیین نامه ها در حوزه مرتبط با تعاونی ها
- برگزاری همایش های توجیهی و کارگاه های آموزشی در حوزه های مرتبط با تعاونیها
- ثبت و راه اندازی شرکتهای تعاونی عدالت شهرستانی
- نظارت بر انتخاب نمایندگان اعضای تعاونی ها برای شرکت در مجمع عمومی تعاونی
- بررسی و ارزیابی عملکرد، مسائل مربوط و مشکلات تعاونی ها و تهیه گزارش های لازم و ارائه به دبیرخانه ستاد مرکزی جهت طرح در جلسات ستاد
- پیگیری، تشکیل، و راه اندازی سازوکارهای شناسایی مشمولان طرح
- راهبری و پیگیری انجام وظایف و نظارت بر عملکرد سازوکارهای شناسایی مشمولان طرح
- مدیریت جمع آوری اطلاعات مشمولان طرح، دریافت و جمع بندی اطلاعات مشمولان در سطح استان و کنترل، بازبینی و تایید اطلاعات مشمولان
- بررسی و نظارت بر جمع آوری اطلاعات مشمولان طرح براساس معیارهای دستورالعمل های مصوب ستاد مرکزی
- پیگیری، ثبت، و راه اندازی شرکتهای تعاونی شهرستانی و شرکتهای سرمایه گذاری استانی
- ارائه پیشنهاد به ستاد مرکزی سهام عدالت در موضوعات مختلف از جمله اولویت مشمولان و اولویت استان ذیربط
- ارسال فراخوان به افراد مشمول طرح برای عضویت در تعاونی ها ی عدالت
- تطبیق فهرست اعضای تعاونی ها با فهرست افراد فراخوان شده آشنایی با فرایند فروش سهام عدالت آشنایی با فرایند فروش سهام عدالت
- رسیدگی به شکایات واصله درمورد معرفی مشمولان و عضوپذیری تعاونیها
- بررسی و ارزیابی عملکرد، مسائل مربوط و مشکلات تعاونی ها و تهیه گزارش های لازم و ارائه به ستاد مرکزی
- بررسی و ارائه گزارش عملکرد مرحله ای برنامه توزیع سهام عدالت
- برقراری ارتباط با دبیرخانه ستاد مرکزی توزیع سهام عدالت در جهت اجرای آشنایی با فرایند فروش سهام عدالت دقیق دستورالعمل ها و سایر موارد ابلاغی در سطح استان
- ارزیابی و نظارت بر عملکرد دستگاه ها و ارگان های ذیربط در اجرای دستورالعمل ها و برنامه های مصوب ستاد مرکزی
سازمان‌ها و سازوکارهای حمایتی مشمولان طرح:
- شناسایی مشمولان در چارچوب دستورالعمل های مصوب ستاد مرکزی
- جمع آوری اطلاعات، تکمیل فرم های اطلاعاتی، صحه گذاری و ورود اطلاعات در قالب ها و نرم افزارهای ارائه شده از سوی دبیرخانه ستاد مرکزی
- ارسال بسته های اطلاعاتی مشمولان به دبیرخانه ستادهای استانی
- اصلاح و تکمیل اطلاعات عودت شده مشمولان از سوی دبیرخانه ستادهای استانی یا دبیرخانه ستاد مرکزی
- رساندن فراخوان های عضویت مشمولان در موارد درخواست ستادهای استانی
- آموزش، ترویج و آشنا کردن مشمولان با حقوقشان براساس طرح، اساسنامه تعاونی های شهرستانی، و فرهنگ سهامداری
سایر فعالیتها و ارکان اجرای طرح عبارت است از:
شرکت کارگزاری سهام عدالت، شرکتهای سرمایه گذاری استانی و شرکتهای تعاونی عدالت شهرستانی.
مشمولان طرح توزیع سهام عدالت عبارتند از دو دهک جمعیتی کشور که واجد افراد یا خانوارهایی با پائین ترین میزان درآمد هستند و مرحله به مرحله شناسائی می گردند.
مشمولان مرحله اول عبارتند از:
- کلیه افراد نیازمند مشمول طرح شهید رجایی و عائله تحت تکفل آنها
- کلیه افراد خانواده های مشمول طرح مددجویی کمیته امداد امام خمینی (ره) و تحت حمایت معیشتی این نهاد
- کلیه کودکان و زنان بی سرپرست تحت حمایت معیشتی مستمر سازمان بهزیستی کشور
- کودکان بدسرپرست تحت حمایت معیشتی مستمر سازمان بهزیستی کشور
- معلولان نیازمند تحت حمایت معیشتی مستمر سازمان بهزیستی کشور
- کلیه اعضای خانواده های دارای معلول تحت حمایت معیشتی مستمر سازمان بهزیستی کشور
- کلیه آسیب دیدگان اجتماعی تحت حمایت معیشتی مستمر سازمان بهزیستی کشور
- رزمندگان فاقد شغل و درآمد و خانواده های تحت تکفل آنها،این مشمولان می‌بایستی تا مورخ ۹/۱۱/۸۴ تحت پوشش نهاد حمایتی ذیربط قرار می داشتند.
مشمولان مرحله دوم طرح، روستائیان و عشایر فاقد شغل و درآمد ثابت هستند که تا تاریخ ۳۱/۶/۱۳۸۵ ساکن روستا بوده و یا جزء عشایر محسوب می شوند و این گروه از مشمولان نیز به طور تفصیلی عبارتند از:
- کلیه افراد سرپرست خانوار فاقد شغل و بیکار، کارگر ساده و فصلی (مانند میوه چین،دروگر غلات، وجین کار، تنک کار، نهرکش، مرزبند، بیل زن، نشا کار، حرس کن و امثال آنان)، چوپان، کشاورز خوش نشین و امثال آنها و عائله تحت تکفل ایشان به شرط آنکه سرپرست و افراد خانوار ساکن در روستا یا جزء عشایر بوده، فاقد هرگونه دارایی یا منابع درآمد مانند زمین، باغ، دام، ماشین آلات کشاورزی (تراکتور، کمباین، و امثال آن) وسایل حمل و نقل درآمدزا (مانند وانت، کامیون، مینی بوس، و امثال آن) سرمایه گذاری، اجاره اموال منقول و غیرمنقول و منابع درآمد مشابه بوده، حقوق بگیر یا مستمری بگیر ثابت بخش دولتی، بخش عمومی غیردولتی، بخش تعاون و بخش خصوصی نبوده و جزء مشمولان مرحله اول واگذاری سهام عدالت نباشند
- کلیه از کار افتادگان و افراد خانواده های فاقد سرپرست یا دارای سرپرست زن خانه دار ساکن در روستا یا جزء عشایر به شرط آنکه از نظر دارایی ها و درآمدها دارای شرایط مشابه خانواده های مذکور در بند بالا بوده و به دلایل مختلف از حمایت معیشتی کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور محروم مانده و جزء مشمولان مرحله اول واگذاری سهام عدالت نباشند
تبصره- دارایی های بسیار اندک آشنایی با فرایند فروش سهام عدالت از قبیل زمین، باغ، دام و موارد مشابه که فقط برای مصرف خانوار استفاده می شود و درآمدزایی ندارد مشمول حکم دارایی های بند های فوق الذکر قرار نمی گیرند. در هر صورت درآمد ماهانه خانوار از مجموع منابع درآمدی نباید بیش از دو میلیون ریال (۲۰۰ هزار تومان) باشد.
نحوه فروش سهام عدالت افرادی که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده‌اند +فیلم
۳۰ میلیون از سهامداران عدالت که روش مدیریت غیرمستقیم را برگزیده‌اند برای فروش سهام خود باید حتماً کد بورسی بگیرند.
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، با آزادسازی سهام عدالت و انتخاب روش مدیریت مستقیم یا غیر مستقیم سهام عدالت از ۴۹ میلیون سهامدار عدالت تعداد ۱۹ میلیون نفر روش مدیریت مستقیم را انتخاب کرده و ۳۰ میلیون نفر از سهامداران در روش مدیریت غیرمستقیم باقی ماندند.
با توجه به اینکه سهام این افراد به شرکتهای سرمایهگذاری استانی مربوطه در زمانی که این سهام به آنها اختصاص پیدا کرده منتقل می‌شود این افراد برای معامله سهام حتماً باید کد بورسی گرفته و در سامانه جامع مشتریان (سجام) ثبت‌نام کنند.
به نقل از فارس، در حال حاضر اکثر شرکتهای سرمایهگذاری استانی سهام عدالت در بورس پذیرفته شده و سهام حدود ۱۸ شرکت سرمایهگذاری استانی قابل معامله است؛ بنابراین پرتفوی سهام عدالت افراد در روش غیر مستقیم به شرکت سرمایهگذاری استانی مربوطه منتقل شده و در عوض به همان میزان سهام شرکت استانی در پرتفوی آنها قرار گرفته است که اکنون با آزاد شدن معاملات سهام شرکتهای استانی در بورس این افراد برای خرید و فروش سهام خود حتماً باید کد بورسی دریافت کنند.
سهامداران عدالت به روش مستقیم برای آشنایی بیشتر با این فرایند می‌توانند فیلم زیر را مشاهده کنند.
نحوه فروش و واگذاری سهام عدالت تشریح شد
نحوه فروش و واگذاری سهام عدالت در شعب بانک توسعه تعاون تشریح شد.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از بانک توسعه تعاون، عموم متقاضیان فروش سهام عدالت که از طریق سایت سازمان خصوصی سازی روش مستقیم را انتخاب کرده‌اند، در هر زمان می‌توانند به‌صورت حضوری و غیرحضوری به ترتیب از طریق شعب سراسر کشور و درگاه بانک توسعه تعاون نسبت به فروش سهام عدالت خود بر اساس حدنصاب اعلامی از سوی دولت، اقدام نمایند.
در خصوص نحوه فروش و زمان واریز مبلغ فروش سهام عدالت، اعلام می‌نماید که پس از درخواست فروش سهام توسط مشتری در سامانه موجود بر روی درگاه بانک توسعه تعاون، این درخواست‌ها به شرکت کارگزاری مرکزی اوراق بهادار ارسال می‌گردد، این شرکت نیز پس از بررسی درخواست‌ها متناسب با فروش هر سهم، آن را به شرکت کارگزاری به‌عنوان سبد گردان فرآیند فروش ارسال می‌کند که فروش و دریافت مبالغ سهام توسط کارگزاری صورت می‌گیرد که البته با توجه به شرایط بازار ممکن است زمان‌بر باشد.
پس از فروش هر قسمت از سهام، وجه حاصل از آن بعد از ۳ روز کاری و پس از طی مراحل لازم، به شماره شبای ثبت شده در سامانه سهام عدالت به نام سرمایه‌گذار واریز می‌گردد.
لازم به توضیح است که سامانه سهام عدالت در اختیار سازمان خصوصی‌سازی بوده و بانک‌ها نقشی در زمان و نحوه به‌روزرسانی آن ندارند.
از سوی دیگر یادآوری می‌گردد صرفاً سهامدارانی که روش مستقیم را برای مدیریت و مالکیت سهام عدالت انتخاب کرده‌اند امکان فروش سهام در سامانه مذکور را دارند؛ (سهامدارانی که قبلاً روش غیرمستقیم را انتخاب کرده‌اند، در حال حاضر می‌توانند با مراجعه به سامانه سهام عدالت و انتخاب روش مستقیم در نوبت ارائه درخواست فروش سهم قرار گیرند.)
بنابراین در صورت عدم امکان فروش سهام در صورت رعایت پیش‌شرط انتخاب روش مستقیم در سامانه سهام عدالت، ممکن است مغایرت در ثبت اطلاعات هویتی آشنایی با فرایند فروش سهام عدالت و یا ثبت شماره شبای سهامداران وجود داشته باشد که به‌زودی با فراهم شدن روشی برای اصلاح مشخصات هوشمند، ویرایش اطلاعات نیز در دسترس قرار خواهد گرفت.
از طرف ناظران بورس دخالتهای غیرمتعارف در امر خرید و فروش سهام صورت می‌گیرد
رئیس قوه قضاییه با اشاره به چهار ابهام مهم در بورس کشور که سازمان بورس باید پیرامون آنها شفاف‌سازی و رفع ابهام کند، گفت: از طرف ناظرین بورس دخالتهای غیرمتعارف در امر خرید و فروش سهام صورت می‌گیرد و اموری بر سهامداران حقیقی و حقوقی تحمیل می‌شود و فرضاً نمادی بدون ضابطه بسته می‌شود بدون اینکه توضیحی داده شود.
به گزارش ایلنا به نقل از مرکز رسانه قوه قضاییه، در پی دستور اخیر رئیس عدلیه حجت‌الاسلام محسنی اژهای به سازمان بازرسی کل کشور مبنی بر به روز کردن گزارشات پیشین در مورد مسائل بورس و تخلفات احتمالی، هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار با رئیس قوه قضاییه دیدار کردند.
در ابتدای جلسه حجت‌الاسلام محسنی اژهای مطالبی در خصوص اهمیت بازار سرمایه و بورس بیان کرد و گفت: با استقبال مردم از بورس فرصت خوبی برای دولت و مردم پیش آمد و نباید این فرصت با عملکرد ناصواب از بین برود و لازم است با شفاف نمودن فرایند‌ها در بورس دغدغه مردم هرچه زودتر رفع شود و مردم با امیدواری بتوانند کماکان در بورس فعالیت نمایند.
رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه بدیهی است بازار سرمایه نیز مانند بسیاری از بازار‌های دیگر دادوستد دارای سود و زیان است، افزود: طبعاً افراد با اختیار و آگاهی و آشنایی با بازار باید وارد آن شوند لکن رشد فوق‌العاده شاخص بورس در سالهای ۹۸ و ۹۹ غیرمتعارف و غیرمنطقی بود و به همین جهت خیلی از دلسوزان و سازمان بازرسی کل کشور و دادستانی کل کشور به مسئولین ذیربط به صورت کتبی و شفاهی هشدار دادند و موارد خلاف را متذکر شدند.
محسنی اژهای با اشاره به دغدغه‌های موجود در خصوص ریزش بورس در کشور گفت: باید تلاش و ابعاد نظارتی بازار سرمایه تقویت شود تا فرصت بازار سرمایه به ضد آن تبدیل نشود.
رئیس دستگاه قضا همچنین از آمادگی کامل قوه قضاییه برای کمک به دولت و سازمان بورس برای رفع آسیب‌ها و مشکلات بورس خبر داد.
محسنی اژهای با بیان اینکه با افزایش غیرمتعارف شاخص بورس و تبلیغات صورت گرفته در سالهای ۹۸ و ۹۹ جمع کثیری از مردم بدون اطلاع و آشنایی کافی حدود ۶۰ میلیون کد بورسی گرفتند، گفت: در آن مقطع زمانی سازمان بورس هم اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی مناسبی انجام نداد و در این فضا بعضی افراد کل موجودی را وارد بورس کردند و حتی بعضی از مردم با شرایط پیش آمده از بستگان و آشنایان خود نیز وجوهی را اخذ کرده و وارد بورس شدند و در حال حاضر برای این دسته مشکل مضاعفی به وجود آمده است.
در این نشست «مجید عشقی» رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز گفت: ورود سرمایه مردم به بازار بورس طی سالهای ۹۸ و ۹۹ یک فرصت استثنائی برای شرکتهای بورسی و رونق‌دهی به اقتصاد کشور ایجاد کرد، اما متأسفانه از آن جهت که زیرساخت‌های فنی، حقوقی و نظارتی متناسب با این هجوم سرمایه به بورس تعبیه نشده بود موجب پدید آمدن مخاطراتی شد.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار همچنین «آزادسازی بخش دوم سهام عدالت»، «مهیا نبودن زیرساخت‌های فنی و حقوقی کامل»، «فروکش کردن نقدینگی موجود با اقدامات دولت وقت» و برخی عوامل دیگر را از جمله دلایل ریزش بورس عنوان کرد.
عشقی در ادامه، وضعیت فعلی بازار سهام را مثبت و امیدوارکننده ارزیابی کرد و گفت: در مدت اخیر سود‌های شرکتهای بورسی افزایش یافته است و مؤید این موضوع، صورت‌های مالی ماهانه‌ای است که شرکتهای بورس در اختیار سازمان بورس قرار می‌دهند و این فرآیند، ما را به این نتیجه می‌رساند که نباید نگران بود.
حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژهای پس از اظهارات عشقی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار این سوال را مطرح کرد که این سازمان آشنایی با فرایند فروش سهام عدالت برای تقویت زیرساخت‌ها و به طور خاص نظارت و اعتمادسازی مردم چه برنامه‌ای دارد؟
عشقی نیز در پاسخ گفت: تا پایان سال با ارتقاء و تقویت سامانه‌های فنی و نظارتی تمام جریان‌های مالی اثرگذار در بازار سرمایه در سریع‌ترین زمان ممکن مورد رصد و شناسایی قرار خواهند گرفت و از این طریق از بسیاری آسیب‌ها و مخاطرات پیشگیری خواهد شد.
در این نشست حجت الاسلام منتظری دادستان کل کشور نیز اظهار داشت: از سال ۹۷ به بعد تذکرات و اخطار‌هایی به مسئولین ذیربط بورس از جمله وزیر اقتصاد وقت داده‌ایم و به نظر می‌رسد بخش حقوقی سازمان بورس کارآمدی لازم را ندارد.
دادستان کل کشور ساماندهی مجامع شرکتهای سهام عدالت را ضروری دانست و گفت: در جلسه اخیر شورای عالی بورس فرصت سه ماهه برای این امر تعیین شد.
معاون رئیس سازمان بازرسی کل کشور نیز در این نشست طی سخنانی به تذکرات و گزارشات این سازمان به مسئولین ذیربط سازمان بورس طی دو سال اخیر اشاره کرد.
محسنی اژهای در ادامه گفت: مسائل مطرح شده از سوی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار و دادستان کل کشور جای بررسی و اقدام دارد لکن اینجانب با ملاحظات گزارشات رسمی و مردمی تفاوت‌هایی بین فرایند بورس در کشور خودمان و سایر بورس‌های دنیا می‌بینم که می‌تواند باعث رانت و سوءاستفاده عده‌ای و متضرر شدن عده دیگری گردد لذا به بعضی از موارد اشاره می‌کنم و امیدوارم سازمان بازرسی کل کشور و مسئولین سازمان بورس و اوراق بهادار به طور دقیق این موضوعات را بررسی کرده و اقدام مقتضی را به عمل آورند.
رئیس عدلیه در همین راستا به «نمایش صف خرید و فروش در بورس»، «دخالتهای ناظرین بورس در فرایند خرید و فروش سهامداران» و «خرید سهام با کد بورسی افراد حقیقی از سوی صندوق‌های حقوقی» اشاره کرد و افزود: این موارد ابهاماتی است که اعضای هیئت مدیره سازمان بورس باید در رابطه با آن شفاف‌سازی و رفع ابهام کنند.
رئیس قوه قضاییه همچنین در خصوص نمایش صف خرید و فروش در بورس اظهار کرد: با وصف اینکه در بورس‌های متعارف دنیا صف خرید و فروش به نمایش گذاشته نمی‌شود چرا در بورس ایران صف خرید و فروش نمایش گذاشته می‌شود؟
محسنی اژهای افزود: از طرف ناظرین بورس دخالتهای غیرمتعارف در امر خرید و فروش سهام صورت می‌گیرد و اموری بر سهامداران حقیقی و حقوقی تحمیل می‌شود و فرضاً نمادی بدون ضابطه بسته می‌شود بدون اینکه توضیحی داده شود.
رئیس قوه قضاییه با اشاره به دسترسی کارگزاری‌ها و سازمان بورس به کلیه ردیف‌ها و سفارشات عرضه و تقاضا گفت: این در حالی است که سهامداران عادی به صورت آنلاین حداکثر ۵ ردیف از آشنایی با فرایند فروش سهام عدالت سفارشات را می‌توانند مشاهده کنند.
محسنی اژهای ادامه داد: همچنین دیده شده که صندوق‌ها به جای کد بورسی خود صندوق، با کد‌های حقیقی که در صندوق سرمایهگذاری کرده‌اند در بورس شرکت می‌کنند و یا کد‌های حقیقی صندوق را در اختیار دیگران قرار می‌دهند و آنها در بورس شرکت می‌کنند.
رئیس عدلیه با بیان اینکه همه این موارد می‌تواند ایجاد رانت و فساد کند، گفت: باید در خصوص همه این موارد شفاف‌سازی شود.
در پایان این نشست رئیس قوه قضاییه از سازمان بازرسی خواست مسائل را به صورت جدی دنبال کند و به هیأت مدیره سازمان بورس نیز گفت: شما موظف هستید آسیب‌ها و کمبود‌ها را شناسایی، جمع‌بندی و رفع کنید و اگر نیاز به کمک قوه قضاییه است حتما کمک می‌کنیم و اگر معتقد هستید مجازات‌ها در این زمینه ناکافی است به صورت موردی اعلام کنید که اقدام لازم به عمل آید.
طرح ملی توزیع سهام عدالت و فرایند آزادسازی
طرح توزیع سهام عدالت در دولت هشتم مطرح و آشنایی با فرایند فروش سهام عدالت آئین نامه اجرایی آن در اواخر دوره آن دولت (مردادماه ۱۳۸۴) به تصویب هیات وزیران رسید. متعاقب آن پس از استعلام رئیس جمهور دولت نهم و اخذ موافقت رهبرمعظم انقلاب درخصوص ضرورت و نحوه اجرای طرح، عملا این طرح از سال ۱۳۸۵ اجرائی شد.
فصل ششم شامل مواد (۳۴) تا (۳۸) قانون اجرای سیاست های کلی اصل (۴۴) قانون اساسی، چارچوب اجرایی این طرح را به طور کامل تبیین نمود. بر این اساس از سال ۱۳۸۵ مطابق آئین نامه های مصوب هیات وزیران، مصوبات شورای عالی اجرای سیاست های کلی اصل (۴۴) قانون اساسی و هیات واگذاری، اجرای طرح و توزیع سهام بین مشمولین به آشنایی با فرایند فروش سهام عدالت طور گسترده انجام پذیرفت. در این راستا دستگاهها و نهادهای بسیار متعدد و گوناگونی درگیر اجرای طرح گردیدند، لیکن در این میان، مسئولیت اصلی با وزارت امور اقتصادی و دارائی (سازمان خصوصی سازی) بود و این سازمان نه تنها به عنوان مرکز اصلی هدایت کننده اجرای طرح توسط سایر نهادها بود، بلکه راسا بسیاری از امور اجرایی را راهبری نمود.
عملیات اجرایی طرح موصوف از ابتدای سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۳۹۵ طول کشید در سال ۱۳۹۵ با توجه به پایان دوره ۱۰ ساله مهلت قانونی اجرای طرح، ساماندهی این طرح بزرگ و ملی به منظور به نتیجه رساندن امر و دستیابی ملموس به اهداف طرح، بیش آشنایی با فرایند فروش سهام عدالت از هر زمان دیگری ضرورت یافت. به همین منظور، ساماندهی و تکمیل طرح توزیع سهام عدالت به عنوان یک پروژه بزرگ و در عین حال بسیار پیچیده در دستور کار سازمان خصوصی سازی قرار گرفت.
معرفی طرح توزیع سهام عدالت:
۱) مبانی اجرای طرح توزیع سهام عدالت:
با توجه به مواد (۳۴) الی (۳۸) قانون اجرای سیاست های کلی اصل (۴۴) قانون اساسی و مقررات مرتبط با آن، مبانی اصلی اجرای طرح به شرح ذیل می باشد:
۱- سهام برخی بنگاههای بزرگ قابل واگذاری (شرکتهای صدر اصل ۴۴ قانون اساسی) به اتباع ایرانی مقیم داخل کشور که جزء شش دهک پایین درآمدی باشند، واگذارشود.
۲- وزارت امور اقتصادی و دارائی (سازمان خصوصی سازی) با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سایر نهادهای ذیربط مسئول شناسایی مشمولین طرح است.
۳- به هر فرد مشمول تا سقف ده میلیون ریال و به هرخانوار تا سقف پنجاه میلیون ریال سهم، اختصاص یابد.
۴- سهام عدالت به شش دهک پایین درآمدی به صورت اقساط ده ساله با اولویت بازپرداخت اقساط ازمحل سود شرکتها، تخصیص یابد. دو دهک پایین درآمدی از ۵۰ درصد تخفیف در بازپرداخت اقساط برخوردار باشند.
۵- سازمان خصوصی سازی مسئولیت وصول اقساط سهام واگذاری شده و واریز آن به حساب خزانه را برعهده دارد.
۶- در صورتی که در پایان دوره تقسیط ده ساله، بهای سهام مورد واگذاری به طور کامل تسویه نشده باشد، مشمولین مکلفند حداکثر ظرف مدت شش ماه راسا نسبت به پرداخت بدهی و تسویه حساب سهام مورد خریداری اقدام نمایند. درغیراینصورت معادل ارزش سهام تسویه شده، سهام به مشمولین منتقل خواهد شد. البته این مهلت به مدت یک ماه دیگر تمدید گردید.
۲) مشمولین طرح توزیع سهام عدالت :
باتوجه به مصوبات ستاد مرکزی توزیع سهام عدالت و هیات وزیران، در مجموع تعداد ۴۹،۲۲۶،۱۹۳ نفر از آحاد مردم به عنوان مشمولان شش دهک پائین درآمدی از سال ۱۳۸۵ تا پایان سال ۱۳۹۴ و در ۲۰ مرحله شناسایی شدند و پس از تائید مشخصات آنان از سوی سازمان خصوصی سازی در شرکت های تعاونی شهرستانی ثبت نام نموده و عضو این شرکتهای تعاونی شده اند.
* شناسایی مشمولین:
بر اساس مفاد مواد (۳۴) تا (۳۶) قانون اجرای سیاست های کلی اصل (۴۴) قانون اساسی، مشمولان شناسایی شده بر اساس تصمیمات ستاد مرکزی توزیع سهام عدالت و هیات وزیران با همکاری نهادهای متولی، در قالب شرکتهای تعاونی سهام عدالت شهرستانی ساماندهی شده و از ترکیب آنها شرکتهای سرمایه گذاری استانی تشکیل و براساس قانون تجارت فعالیت نموده اند. اولین تصویب نامه ستاد مرکزی توزیع سهام عدالت با امضاء وزیر محترم وقت امور اقتصادی و دارایی طی شماره ۱۱۰ مورخ ۲۹/۰۱/۱۳۸۵ بنا به پیشنهاد دبیرخانه ستاد و به استناد ماده (۵) آیین نامه اجرایی افزایش ثروت خانوارهای ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون همراه با برنامه زمانبندی اقدامات مربوط به عملیاتی نمودن مراحل اول و دوم طرح واگذاری سهام عدالت را به شرح جداول شماره (۲) و (۳) تصویب نمود. زمانبندی اقدامات مربوط به عملیاتی نمودن مرحله اول طرح (واگذاری سهام عدالت به خانواده های تحت حمایت کمیته امداد امام (ره) و سازمان بهزیستی کشور و رزمندگان فاقد شغل و درآمد) در کل کشور از فروردین ۱۳۸۵ لغایت مهر ۱۳۸۵ تعیین گردیده است.
۳) فرآیند اجرای طرح توزیع سهام عدالت:
پس از ابلاغ اولین تصویبنامه ستاد مرکزی توزیع سهام عدالت، دستورالعمل نحوه تشکیل و وظایف ستادهای استانی توزیع سهام عدالت، دستورالعمل فرآیند شناسایی و تأیید مشمولان مراحل واگذاری سهام عدالت، اساسنامه نمونه شرکتهای سرمایه گذاری استانی، نمونه قرارداد فروش سهام شرکتهای دولتی و متعلق به دولت به شرکت کارگزاری سهام عدالت و قرارداد فروش سهام شرکت کارگزاری سهام عدالت به شرکت سرمایه گذاری استانی، واگذاری شرکتهای قابل واگذاری خارج از صدر اصل(۴۴) قانون اساسی، نحوه توزیع سود بین مشمولین طرح، تعیین میزان(مبلغ) سهام عدالت مشمولان و مشمولان دارای تخفیفات ۵۰ درصدی و. طی مصوباتی مورد تصویب قرار گرفت.
۴) فرآیند جمع آوری اطلاعات مشمولین:
مدیریت جمع آوری اطلاعات مشمولین طرح و بررسی و نظارت بر انجام این فرآیند بر اساس معیارهای دستورالعمل مصوب ستاد مرکزی توزیع سهام عدالت از وظایف و اختیارات ستادهای استانی سهام عدالت مستقر در اداره کل امور اقتصادی و دارایی استانها بوده است. که مراحل آن به دو صورت:
اول سیستمی و از بین مشمولین که توسط کمیته امداد امام(ره)، سازمان بهزیستی کشور و منطقه مقاومت بسیج تحت نظارت دبیرخانه ستاد استانی، معرفی شدند.
دوم جمع آوری اطلاعات به صورت توزیع فرم جمع آوری اطلاعات اولیه و پس از تکمیل فرم ها توسط گروههای مشمول، توسط ستادهای استانی طرح جمع آوری و پس از جمع بندی اطلاعات در سطح استان و کنترل، بازبینی و تأیید، اطلاعات به دبیرخانه ستاد مرکزی توزیع سهام عدالت ارسال گردید.
۵) مراحل واگذاری سهام عدالت:
* توزیع دعوتنامه مشمولین توسط شبکه های توزیع
* مراجعه مشمولین به تعاونی های شهرستانی و ثبت نام در تعاونی و امضاء تعهد نامه
* ثبت نام نهایی در تعاونیها
* ارسال فایلهای ثبت نام مشمولین ابلاغ شده به دبیرخانه ستاد مرکزی
* انجام عملیات تطبیق مشمولین ثبت نام شده در تعاونی ها با فهرست اولیه و نهایی کردن خانوارها و میزان سهام
۶) سبد سهام (پرتفوی) عدالت:
در سال ۱۳۹۵، با توجه به مصوبه مورخ ۱۵/۰۸/۱۳۹۵ شورای عالی اجرای سیاست های کلی اصل (۴۴) قانون اساسی و با عنایت به اینکه از ۶۱ شرکت تخصیص یافته به طرح توزیع سهام عدالت، صرفا ۴۹ شرکت به ارزش ۲۷.۲۵۷ میلیارد تومان قیمت گذاری قطعی شده بود محاسبات کارشناسی و بسیار دقیقی در سازمان انجام پذیرفت و براساس آن با توجه به میزان سود دریافتی از شرکتها و متناسبا میزان اقساط تسویه شده شرکتهای تخصیص یافته به طرح و همچنین با لحاظ تخفیف مربوط به دو دهک پایین درآمدی و همچنین میزان سود پرداختی به برخی از مشمولین، ارزش سهام قابل تخصیص به مشمولین به ارزش ۲۶۶،۰۸۴ میلیارد ریال تعیین گردید و آشنایی با فرایند فروش سهام عدالت بر این اساس برای هر مشمول صورتحساب تهیه، تنظیم و صادر شد.
۷) صدور صورت حساب سهامداران :
سازمان خصوصی سازی در راستای تکالیف قانونی خود، تمهیدات لازم را برای امکان رویت سهام تخصیصی به مشمولان اقدام نموده است در همین راستا، نسبت به ایجاد سامانه اینترنتی online سهام عدالت به نشانی www.samanese.ir اقدام و در ادامه مشمولان سهام عدالت با مراجعه به سایت مذکور و ازطریق وارد نمودن کدملی قادر شدند نسبت به رویت صورتحساب سهامداری خود، ثبت شماره شبای بانکی جهت اخذ سود سهام عدالت و . اقدام نمایند. از تاریخ ۳۰/۱۰/۱۳۹۶ در سامانه مذکور امکان اخذ شماره شبای بانکی، فراهم گردید تا از این طریق بستر واریز سود سهام شرکتها به حساب مشمولین فراهم شود.
۸) توزیع سود سهام عدالت میان سهامداران:
پس از تخصیص سهام عدالت و در سالهای ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶، بخشی از سود سهام شرکتهای موجود در پرتفوی به ارزش ۱۳،۴۶۰ میلیارد ریال میان مشمولین شناسایی در مرحله اول و دوم و بخشی از مرحله سوم به تعداد ۲۰،۷۱۶،۴۵۸ نفر توزیع گردید.
با توجه به ماده ۱۰۰ قانون برنامه پنجم توسعه مبنی بر ممنوع نمودن پرداخت هرگونه سود سهام عدالت تا سقف اقساط سررسید شده، با عنایت به پایان دوره ده ساله، براساس تصویب نامه شورای عالی اجرای سیاست های کلی اصل (۴۴) قانون اساسی، مقرر گردید سود سهام عدالت شرکت های سرمایه پذیر مربوط به سالهای ۱۳۹۵ به بعد بین مشمولین طرح تخصیص و توزیع گردید.
۹) ابلاغیه فرمان مقام معظم رهبری در رابطه با آزاد سازی سهام عدالت:
با توجه به ضرورت امر و موافقت مقام معظم رهبری با درخواست ریاست محترم جمهوری مبنای آزادسازی سهام عدالت و چارچوب آن بر اساس ابلاغیه مورخ ۰۹/۰۲/۱۳۹۹ مقام معظم رهبری است که در دستور کار این سازمان، وزارت امور اقتصادی و دارایی و شورای عالی بورس قرار گرفت، با توجه به این ابلاغیه آزادسازی سهام عدالت به دو روش «انتقال مستقیم سهام به مشمولین» و «آزادسازی به شیوه غیرمستقیم» انجام شد و کلیه اطلاعات سهامداران برای ادامه فرایند مذکور در اختیار شرکت سپرده گذاری مرکزی قرار گرفت. در اجرای این فرایند سه اقدام اساسی از سوی سازمان خصوصی سازی به عمل آمد که عبارت است از :
الف) انتقال مستقیم سهام به مشمولین:
حدود ۱۹ میلیون نفر از مشمولین (کل مشمولین حدود ۴۹ میلیون نفر میباشند) نسبت به انتخاب روش مستقیم به منظور مدیریت و اداره سهام رأساً توسط خودشان اقدام نمودند. در حال حاضر فروش حداکثر ۶۰ درصد ارزش پرتفوی متعلق به مشمولین فوق، از طریق بانک‌ها و یا شرکتهای کارگزاری به وکالت از فرد مشمول، امکان‌پذیر است و کل سهام این دسته از مشمولین به تدریج طی یک سال قابل معامله خواهد بود و پس از آن بدون محدودیت امکان معامله وجود خواهد داشت.
ب) آزادسازی به شیوه غیرمستقیم :
پرتفوی سهام حدود ۳۰ میلیون نفر از مشمولین به صورت غیرمستقیم و فعلاً از طریق شرکتهای سرمایهگذاری استانی و یا کانون متشکل از شرکتهای سرمایهگذاری استانی، اداره خواهد شد. این دسته از مشمولین پس از پذیرش شرکتهای سرمایهگذاری استانی در بازار بورس اوراق بهادار، سهامدار این شرکتها خواهند بود و از زمان اعلام آزاد شدن خرید و فروش، می‌توانند نسبت به معامله سهم خود در بورس اقدام نمایند. معامله سهام شرکتهای سرمایهگذاری استانی صرفاً از طریق بورس و به تدریج طی مدت یک‌سال امکان‌پذیر خواهد گردید و پس‌ازآن بدون محدودیت انجام خواهد شد.
ج) ایجاد هلدینگ عدالت گامی دیگر در مشارکت سهامداران:
از دیگر اقدامات انجام یافته در راستای ساماندهی سهام عدالت، فراهم نمودن بستر لازم جهت تشکیل هلدینگ سهام عدالت در چارچوب مصوبه مورخ ۰۴/۰۵/۱۳۹۹ شورای عالی بورس می باشد که متشکل از شرکتهای غیر بورسی قرار گرفته در پرتفوی سهام عدالت است.
در این راستا موافقت نامه اصولی اولیه ثبت هلدینگ عدالت از سازمان بورس و اوراق بهادار اخذ شده است. همچنین اعضای هیات مدیره پیشنهادی جهت اخذ صلاحیت حرفه ای به سازمان یاد شده معرفی شدهاند که بعد از نهایی شدن و اعلام تایدیه از سوی سازمان بورس و ارواق بهادار اقدامات لازم جهت پذیرش این شرکت در بازار سرمایه به عمل خواهد آمد و سهام آن به تناسب قیمت اولیه سهام متعلق به هر فرد، مابین کلیه مشمولین طرح توزیع خواهد شد و بر این اساس امکان فروش و معامله پذیری این بخش از سهام سهامداران از طریق بازار سرمایه فراهم می گردد.
۱۰) نحوه واریز سود سهام مربوط به عملکرد مالی سال ۱۳۹۸ شرکتهای سرمایه پذیر سهام عدالت:
در ارتباط با نحوه واریز سود نقدی متعلق به سهامداران سهام عدالت مربوط به عملکرد سال مالی ۱۳۹۸ شرکتهای سرمایه پذیر سهام مذکور، حسب تصمیمات متخذه در شورای عالی بورس و اوراق بهادار (موضوع تصویبنامه مورخ ۲۲/۰۷/۱۳۹۹) مقرر گردیده سود سهام شرکتهای سرمایهپذیر سهام عدالت برای سهامدارانی که روش مستقیم را انتخاب نمودهاند از طریق سجام و به حسابهای معرفی شده از سوی سرمایهگذاران واریز می گردد.
در ارتباط با سایر سهامداران که روش غیر مستقیم را انتخاب نمودهاند و سهامدار شرکتهای سرمایهگذاری استانی سهام عدالت میباشند نیز سود سهام به حساب شرکتهای مذکور در هر استان بدون حق برداشت پرداخت گردد تا پس از برگزاری مجامع شرکتهای فوق و نشکیل هیات مدیره جدید شرکتهای موصوف، زمان قطعی واریز سود به حساب سهامداران از سوی شورای عالی بورس اعلام گردد.
دیدگاه شما