معرفی 5 کتاب برتر در زمینه روانشناسی معاملات
کسب سود با استفاده از پورتفولیوهای معاملاتی آنلاین تنها محدود به پیدا کردن استراژی‌‌های مناسب نیست.
بلکه داشتن اعتماد به نفس و آماده بودن از لحاظ روانشناسی نقش زیادی در این زمینه دارد.
یک معامله‌گر فارکس باید از نقاط ضعف و قوت خود آگاهی داشته باشد و آنها را در حالت تعادل نگه دارد.
ما در این مقاله تصمیم داریم با معرفی 5 کتاب مهم، به معامله‌گران تازه‌وارد دنیای فارکس کمک کنیم تا نقاط قوت خود را تقویت و خطاهای خود را اصلاح کنند.
استفاده از این کتاب‌ها صرف نظر از استراتژی معاملاتی، تحمل ریسک و اهداف شما، برایتان مفید خواهند بود.
1 :معامله گر منضبط (The Disciplined) اثر مارک داگلاس
این کتاب به عنوان یک اثر محبوب در بین معامه‌گران شناخته می‌شود و مطالب ارائه شده در آن، اهداف شناخته شده‌ای را دنبال می‌کنند.
نویسنده کتاب، مارک داگلاس، از جمله پیشگامان حوزه روانشناسی معاملات بوده است که کتاب او به عنوان یکی از کتاب‌های کلاسیک پرفروش معرفی شده است.
مطالب این کتاب حاوی نکات مفیدی است که به معامله‌گر کمک می‌کند تا با ایجاد یک طرز فکر مناسب از معاملات خود به صورت مداوم سود کسب کند.
مارک داگلاس در کتاب خود بر اهمیت عادات عاطفی سالم در موفقیت یک معامله گر تاکید می کند.
او معتقد است که اگر نتوانید نکات روانشناختی در معاملات حرص یا ترس خود در معاملات را کنترل کنید، خوب بودن استراتژی معاملاتی شما هیچ اهمیتی نخواهد داشت.
خواندن کتاب معامله گر منضبط، برخلاف دیگر کتاب های آموزشی معمولی در زمینه معاملات، آسان، قابل فهم و هیجان انگیز است.
داگلاس یک مربی باهوش و یک داستان نویس با استعداد است.
به شما توصیه می‌کنیم که اگر در دنیای معاملات با موضوعات غیر قابل درک و دشواری مواجه شده‌اید، خواندن این کتاب را آغاز کنید.
2 :ساعت بین سگ و گرگ (The Hour Between Dog and Wolf) نوشته جان کوتس
ابتدا باید بگوییم که عنوان کامل کتاب این است:
ساعت بین سگ و گرگ: چگونه ریسک پذیری ما، بدن و ذهن را متحول نکات روانشناختی در معاملات می کند.
منظور نویسنده از «ساعت بین سگ و گرگ»، دگرگونی روانی معامله‌گر به دلیل استرس مثبت یا منفی است.
او در کتاب خود موقعیت‌هایی را شرح می‌دهد که معامله‌گر بعد از کسب سود ، اعتماد به نفس بیش از اندازه‌ای پیدا می‌کند و ریسک زیادی را در معاملات بعدی خود انجام می‌دهد.
همچنین به بررسی موقعیتی می پردازد که برعکس، یک دوره سخت او را به فردی ترسو، بلاتکلیف و ریسک گریز تبدیل می‌کند.
کوتس به خوانندگان کمک می‌کند تا ارتباط عمیق بین موفقیت در معاملات و فشار وارده بر ذهن و جسم خود را درک کنند.
این احساسات و فشارها می‌تواند عملکرد و قضاوت‌های معامله‌گران بی‌تجربه را تحت تاثیر قرار دهد و در نهایت منجر به تصمیم‌گیری‌های اشتباه آنها و تجربه ضررهای معاملاتی شود.
برخی از ترفندهای علمی که کوتس به اشتراک می‌گذارد می‌تواند به تقویت ذهن و بدن شما در برابر استرس حین انجام معاملات ، کمک کند.
3 :معامله در منطقه (Trading in the Zone) توسط مارک داگلاس
یکی دیگر از پرفروش‌ترین آثار مارک داگلاس، نویسنده کتاب معامله‌گر منضبط، معامله در محدوده است که 10 سال بعد از کتاب اول منتشر شد.
اگر به دنبال کشف ذهنیت‌های مخربی که بین شما و میزان سودآوری تان قرار گرفته‌اند، هستید به شما پیشنهاد می‌دهیم که این کتاب را مطالعه کنید.
در واقع خواندن آن را به عنوان شانسی برای غلبه بر عادات ذهنی و احساسات هزینه بردار در نظر بگیرید.
داگلاس پس از چند سال آنالیز افکار، احساسات و رفتارهای خود و معامله گران موفق و ناموفق ، این کتاب را نوشت.
او مربی معاملاتی محبوبی بود که تحقیقات زیادی را نیز انجام داده است.
برخی از معامله‌گران خواندن یکی از این کتاب‌ها را کافی می‌دانند اما جهت داشتن معاملات موفق ، ما به شما توصیه می‌کنیم که هردو آنها را مطالعه کنید.
مطالب کتاب معامله در منطقه برخی از نکات کتاب قبل خود را با توضیحات بیشتری در اختیار خوانندگان خود قرار می‌دهد.
ما کاملا یقین داریم که ترکیب این دو کتاب می‌تواند سطح معاملاتی شما را ارتقا دهد.
4: بازارهای میانگین و مغزهای مارمولکی (Mean Markets and Lizard Brains) تری برنهام
آیا مغز مارمولکی ما که بقای بیولوژیکی را تضمین می‌کند، در تصمیم گیری های معاملاتی نیز قابل اعتماد است؟
در این کتاب نویسنده شرایطی را بررسی می‌کند که معامله‌گران را مجبور به نشان دادن واکنش‌ها و رفتارهای منطقی خواهد کرد.
- چرا مردم برخی از دارایی ها را با قیمت های بسیار بالا می‌خرند؟
- چه عواملی باعث می‌شود که بازارهای معاملاتی بدون دلیل موجهی طغیان کنند؟
- چه غرایز قدیمی پشت فروش گسترده، حباب ها، وحشت و ترس قرار دارند؟
تری با استفاده از تحقیقات خود توانست در این کتاب به خوانندگان بینشی را درباره روانشناسی بازارها و افراد مختلف ارائه دهد.
با خواندن این کتاب می‌توانید متوجه شوید که چرا ایگوی حیوانی، شما را به انجام کارهای عجیب و غریب وادار می‌کند.
البته توجه داشته باشید که خواندن این کتاب نمی‌تواند شما را به یک انسان 100٪ منطقی تبدیل کند،
بلکه می‌تواند شما را به این آگاهی برساند که چگونه ناخودآگاهتان در مبحث مدیریت سرمایه به شما خیانت می‌کند.
این آگاهی شما را نسبت به توصیه‌های مالی که اغلب باعث اشتباهات فاجعه‌بار می‌شود، با شک و تردید مواجه می‌کند.
5: مربی معامله‌گری روزانه (The Daily Trading Coach) توسط برت ان. استینبارگر
این کتاب 101 نکته مفید را در زمینه چگونگی تبدیل شدن از یک معامله‌گر به روانشناس شخصی خود، آموزش می‌دهد.
اگر از طرفداران خودآموزی هستید، این کتاب می‌تواند گزینه ای عالی برای شما باشد.
یک مربی معاملات روزانه می‌تواند نیاز شما را به آنچه که انتظار دارید برآورده کند.
محتوای این کتاب انگیزشی و منحصر به فرد است.
نویسنده این کتاب، هزاران نکته و استراتژی سودآور و جالب را جمع آوری کرده است و آنها را با تمرین های عملی و مطالعات موردی ترکیب کرده است.
همچنین، با تطابق تجربیات معاملاتی غنی با روانشناسی به معامله‌گران تازه وارد کمک می‌کند تا با موانع معمولی که هر شخص مبتدی با آن روبه‌رو می‌شود، کنار بیایند.
مطالعه این کتاب راهی مناسب برای کسب آگاهی و خرد در زمینه معاملات و با هزینه کم است.
در پایان باید بگوییم که خواندن درباره روانشناسی معاملات راهی عالی برای آپدیت ماندن در صنعت فارکس است.
اولا، با این کار می توانید ذهن خود را آماده نگه دارید.
دوما، روابط علت و معلولی بین اعمال، افکار، باورها و سود شما را مشخص می‌کند.
در نهایت، انگیزه شما را برای بدست آوردن نتایج بهتر در معاملات آنلاین افزایش می‌دهد.
آشنایی با روانشناسی بازار بورس و سرمایه گذاری
روانشناسی بازار بورس اهمیت زیادی دارد و به افراد کمک می‌کند تا در مواقع لزوم، احساسات خود را کنترل کنند و اشتباهاتشان را به حداقل برسانند. در واقع می‌توان گفت که هدف اصلی روانشناسی در بورس، رسیدن به یک آرامش درونی برای کنترل احساس و هیجان در شرایط سخت می‌باشد. به‌عنوان مثال نگه داشتن یک سهم به مدت طولانی در پرتفوی به این معناست که فرد می‌خواهد از بروز زیان اجتناب کند. البته گاهی اوقات همین مفهوم اجتناب از زیان موجب می‌شود تا فرد همین که سود کمی عایدش شد، فوراً اقدام به فروش سهامش نماید. موارد گفته شده تنها بخشی از مواردی هستند که تریدرها به دلیل عدم برخورداری از مهارت‌های روانشناختی از خود بروز می‌دهند و متحمل ضرر و زیان‌هایی می‌شوند. برای کسب اطلاعات بیش‌تر در رابطه با اهمیت روانشناسی در بازار سرمایه‌گذاری و معاملات، با ادامه‌ی این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ همراه باشید.
کاربرد روانشناسی بازار بورس در معاملات
تاثیر روانشناسی بازار بورس در معاملات بورسی
بازارهای مالی مثل بازار بورس تهران، به همان میزان که می‌توانند موجب چند برابر کردن سرمایه و افزایش سودآوری شوند، همان‌قدر هم می‌توانند پرخطر باشند و باعث از بین رفتن سرمایه‌ی افراد در مدتی کوتاه شوند. از این رو می‌توان گفت که روانشناسی بازار بورس و دیگر بازارهای مالی و شناخت رفتار سرمایه‌گذاران از عوامل اصلی برای موفقیت در این بازارها به حساب می‌آید. این که افراد بتوانند در کنار تحلیل‌های بنیادی و تکنیکال خود، متوجه شوند که بهترین زمان برای ورود به بازار بورس یا سهم مورد نظرشان چه موقع است؟ اینکه چه زمانی پول‌ها از بازارهای موازی همچون طلا، ارز یا مسکن خارج و به سمت بازار بورس هدایت می‌شوند؟ یا اینکه پول هوشمند، چه زمانی وارد سهام یا صنعتی خاص خواهد شد؟ تشخیص تمام این موارد و نمونه‌های دیگری از این دست، با کمک روانشناسی و رفتارشناسی در بازار بورس و سرمایه‌گذاری میسر خواهد شد.
اشتباهات رایج روانشناختی در معاملات بورسی
آشنایی با اشتباهاتی که اغلب افراد در هنگام ورود به بورس و فعالیت در آن مرتکب می‌شوند، به آنها کمک می‌کند تا ۹۵ درصد از وقوع این اشتباهات جلوگیری کنند. به هر حال بخش بزرگی از یک تجارت موفق وابسته به تسلط افراد روی ذهن و افکارشان می‌باشد. در ادامه‌ی این بخش راجع به ۳ اشتباه رایج روانشناختی که سرمایه‌گذاران مرتکب می‌شوند، صحبت خواهیم کرد. چنانچه با هر کدام از آن مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنید، می‌توانید راه حل آن را در این قسمت بخوانید.
۱. سرمایه‌گذاری فومو (FOMO)
سرمایه گذاری فومو
عبارت فومو (FOMO) مخفف Fear of missing out و به معنای ترس از دست دادن است. در مبحث روانشناسی بازار بورس سرمایه‌گذار فومو به شخصی گفته می‌شود که نسبت به هر سرمایه‌گذاری که می‌خواهد انجام دهد، به شدت خوش‌بین است. خب به هرحال ممکن است که این سرمایه‌گذاری درست باشد و فرد به این فکر می‌کند که اگر این فرصت سرمایه‌گذاری را از دست بدهد، دیگر چنین فرصتی برایش پیش نخواهد آمد!
همه‌ی ما موافقیم که استدلال بالا چقدر غیر منطقی به نظر می‌رسد. اما با این همه این استدلال، تفکر خیلی از سرمایه‌گذاران است و می‌تواند به شدت برای آنها دردسرساز باشد. چرا که آنها را وادار به انجام دو کار خواهد کرد. اول اینکه باعث می‌شود آنها به سراغ اولین فرصت سرمایه‌گذاری که می‌بینند بروند. حتی اگر این فرصت درست نباشد. مورد دوم که از اولی هم بدتر می‌باشد، این است که فرد مبلغ سرمایه‌گذاری خود را بالا خواهد برد. خب شخص با خودش فکر می‌کند که اگر قرار است سودی از این سرمایه‌گذاری نصیبم شود، چرا فقط چندصد یا چند هزار دلار روی آن سرمایه‌گذاری کنم؟ اما چه اتفاقی می‌افتد که این موقعیت (با اینکه اصلا انتظار نمی‌رفت)، منجر به ضرر شود؟ روانشناسی بازار بورس به شما می‌گوید که فرصت‌های از دست رفته بخشی از بازی است و گاهی اوقات اتفاق می‌افتد. پس نگران نباشید!
راه‌حل روانشناسی بازار بورس برای سرمایه‌گذاران فومو
روانشناسی بازار بورس به سرمایه‌گذاران فومو که نگران ترس از جا ماندن از فرصت‌های پیش آمده هستند، پیشنهاد می‌کند که از چت‌روم‌ها یا اتاق‌های گفتگو تا حد امکان فاصله بگیرند. حداقل به‌مدت یک هفته به تنهایی خرید و فروش کنید. حتی اگر سایر سرمایه‌گذاران را در شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌کنید، از آنها نیز فاصله بگیرید. پس خودتان را محدود به برنامه‌ریزی‌هایتان کنید و به تنهایی معامله انجام دهید. خب شما در شبکه‌های اجتماعی و چت‌روم‌ها شاهد پول درآوردن بقیه‌ی افراد هستید و این موضوع ترس از جا ماندن و از دست دادن فرصت‌های آینده را به تدریج به شما القا خواهد کرد. البته چت‌روم‌ها و شبکه‌های اجتماعی در کل بد نیستند. اما فاصله‌گیری از آنها برای مدتی به سرمایه‌گذاران فومو توصیه می‌شود. این کار به افراد کمک می‌کند تا استراتژی‌های معاملاتی و زمان مناسب برای ورود و خروج به سهم را بدانند و معاملاتشان را بدون هیچ‌گونه وابستگی انجام دهند.
۲. سرمایه‌گذاری انتقام‌جویانه (Revenge)
سرمایه‌گذاری انتقام‌جویانه
در مبحث روانشناسی بازار بورس منظور از سرمایه‌گذاران انتقام‌جو، افرادی هستند که حاضرند کل حسابشان را نابود کنند و تنها به‌خاطر یک بار ضرر در یک روز یا یک هفته، همه چیز را از دست بدهند. این دسته از سرمایه‌گذاران، هر چیز را که در رابطه با اندازه‌ی مناسب پوزیشن و جایگاه بلدند را دور می‌ریزند و دیوانه‌وار برای برگرداندن ضرر خود، سرمایه‌گذاری می‌کنند. این روش ممکن است یکی دوبار جواب دهد و با انجام آن اتفاقی هم نیفتد. اما ادامه‌ی این روند می‌تواند به شدت به سرمایه‌گذاران آسیب بزند. به یاد داشته باشید که بازار نگران شما یا سرمایه‌تان نیست! بلکه این خود شما هستید که باید مسئولیت‌های سرمایه‌هایتان را به عهده بگیرید. پس اگر سرمایه‌گذاری انتقام‌جویانه موجب شده تا شما همه‌ی سرمایه‌تان را از دست دهید، لطفاً با خودتان صادق باشید و جلوی این مشکل را بگیرید.
راه‌حل روانشناسی بازار بورس برای سرمایه‌گذاران انتقام‌جو
روانشناسی بازار بورس برای سرمایه‌گذاران انتقام‌جو، یک راه‌حل بسیار ساده ارائه می‌دهد. اگر مشکلتان این است که ضرر و زیان‌ها آنقدر شما را ناراحت می‌کنند که به سرتان می‌زند تا از بازار انتقام بگیرید، یعنی درگیر سرمایه‌گذاری مبالغ هنگفت هستید. بنابراین در این حالت باید اندازه‌ی پوزیشن را پایین بیاورید و در اندازه‌ی کوچکتری معامله کنید. در این صورت شاید دیگر از ضررهای هنگفت ناراحت نشوید و در نتیجه به جای تصمیم‌های احساسی، تصمیمات منطقی بگیرید. هر استراتژی معاملاتی که انتخاب کنید، هر ازچندگاهی با ضرر همراه خواهد بود. اما مهم این است که مطمئن باشید که تعداد دفعات برد شما از باخت‌هایتان بیش‌تر بوده. پس اگر اندازه‌ی پوزیشن شما از تعادل خارج شده و در حال معامله از سر خشم و انتقام هستید، قطعاً در آخر سود نخواهید کرد. پس واقع‌نگر باشید و بدانید که بازار هر روز در حال نوسان است و شما نمی‌توانید آن را کنترل کنید.
۳. اشتباه شرط‌بندی (Gambler’s Fallacy)
اشتباه شرط‌بندی به چه معناست
از نظر روانشناسی بازار بورس ممکن است که این مورد یک اشتباه روانی نباشد. بلکه یک برداشت رایج غلط از برخی اشتباهات اساسی باشد و موجب شود که افراد انتخاب‌های ضعیفی در سرمایه‌گذاری داشته باشند. حتی در برخی مواقع، باعث اوضاع پیچیده شود و به ضررهای هنگفت ختم شود. این موضوع به ظاهر خیلی از نکات روانشناختی در معاملات دنیای سرمایه‌گذاری فاصله دارد و همان‌طور که احتمالاً از اسم آن می‌توانید حدس بزنید، مربوط به کسانی است که قمار و شرط‌بندی می‌کنند. مطمئناً نباید با سرمایه‌گذاری مثل شرط‌بندی برخورد کرد. اما اشتباه شرط‌بندی به ما می‌گوید که یک سری اتفاقات به نوعی بر روی نتیجه‌ی بعدی تاثیر دارند. در واقع، بر اساس این استدلال، نوعی تعادل همیشگی باید وجود داشته باشد. متاسفانه بسیاری از سرمایه‌گذاران در دام این مغالطه می‌افتند؛ یعنی فکر می‌کنند که اگر مثلا در ۵ فرصت سرمایه‌گذاری ضرر کرده باشند، در فرصت‌های بعدی برد با آن‌هاست که کاملاً اشتباه است.
نکته: طبق روانشناسی بازار بورس بسیاری از سرمایه‌گذاران تمایل دارند که بعد از یک دوره ضرر، اندازه‌ی پوزیشن را افزایش دهند. چرا که احساس می‌کنند، شانسشان به زودی عوض می‌شود. اما واقعیت این است که این اقدام تنها ریسک سرمایه‌گذاری را بالا می‌برد. بنابراین احتمال موفقیت با تمام وقت‌هایی که ضرر وجود داشته، برابری خواهد کرد. به یاد داشته باشید که بازار نمی‌داند و البته اهمیتی هم نمی‌دهد که افراد در معاملات اخیر خود برنده بودند و یا بازنده. پس بهتر است حواستان را جمع کنید!
راه‌حل روانشناسی بازار بورس برای اشتباه شرط‌بندی
راه‌حلی که روانشناسی بازار بورس برای اشتباه شرط‌بندی ارائه می‌دهد بسیار آسان است و به راحتی قابل درک می‌باشد. حال که با مفهوم مغالطه‌ی شرط‌بندی آشنا شدید، باید حواستان را جمع کنید و فقط مطمئن شوید که تحت تاثیر این طرز فکر قرار نمی‌گیرید. سعی کنید هر سرمایه‌گذاری را مستقل از سرمایه‌گذاری‌هایی که قبلا انجام دادید در نظر بگیرید. اگر چندین بار پشت هم ضرر کردید، به این معنا نیست که دفعه‌ی بعد حتما سود می‌کنید و بر عکس این موضوع نیز صادق است. به یاد داشته باشید که تجارت به نوعی بازی اعداد است و شما باید این اشتباهات روانی را از بین ببرید و روی سرمایه‌گذاریتان تمرکز نمایید. با این کار می‌توانید سرمایه‌گذاری خود را گسترش دهید. به یاد داشته باشید که بازار سهام، جایی برای افراد ضعیف احساساتی نیست. پس با همه چیز منطقی برخورد کنید.
سخن آخر
در این مقاله از سایت آموزش چراغ راجع به روانشناسی بازار بورس و کاربرد آن در معاملات و سرمایه‌گذاری صحبت کردیم. روانشناسی به‌عنوان یک مهارت در بورس به شمار می‌آید که سرمایه‌گذاران موفق در کنار مباحث بنیادی و تکنیکال از آن برای انجام معاملات صحیح استفاده می‌کنند. افرادی که به این مهارت کاربردی مجهز نباشند، نمی‌توانند در بازار سرمایه فعالیت داشته باشند و پس از گذشت مدت زمان کوتاهی با این بازار خداحافظی خواهند کرد و یا ممکن است دچار مشکلاتی در بهداشت روان شوند. بنابراین توصیه می‌شود که پیش از ورود به دنیای بورس علاوه بر یادگیری مهارت‌های تکنیکی زمانی را هم برای یادگیری روانشناسی در بورس تخصیص دهید تا بتوانید به سودهای خوبی از این بازار فوق‌العاده دست یابید. چراغ ، به عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با ارائه‌ی نکات و دوره‌های کاربردی آموزش بورس، از شما یک سرمایه‌گذار موفق بسازد.
معرفی کتاب تسلط بر روانشناسی معاملات
معامله‌گری نیز تا حد زیادی شبیه ورزش‌های حرفه‌ای ازجمله فعالیت‌هایی با عملکرد بالا محسوب می‌شود. معامله‌گران باید از نظر نکات روانشناختی در معاملات احساسی و روانشناختی در بهترین سطح ذهنی ممکن باشند و تفکر شناختی آنها باید عاری از جهت‌گیری یا پیش‌داوری باشد. بین ریسک‌پذیری محاسبه‌شده و قمار، مرز بسیار باریکی وجود دارد. معامله‌گران باید از برخی احساسات پایه و غریزی (چون ترس، استرس و نگرانی) که انسان را در طول قرن‌ها از خطرات، مصون نگاه داشته؛ اما می‌تواند در زندگی مدرن مفید باشد ،آگاه بوده و آن احساسات را تحت کنترل خود داشته باشند.
چالش‌های روانشناختی در معامله‌گری نه‌تنها محدود به غریزهٔ ما هستند، بلکه می‌توانند متأثّر از همسالان، خانواده و جامعه باشند. طمع نیز همچون ترافیک، محصول جانبی تمدن بشری است و می‌تواند برای معامله‌گرانی که درک زیادی از نقش و اهمیت پول در زندگی ندارند بسیار خطرناک باشد.
پیشرفت فنّاوری درکنار استفادهٔ گسترده از اینترنت پرسرعت، رسانه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌ها و ابزارهای جدید باعث شده هرکسی حتی با علاقهٔ گذری در این حوزه تبدیل به متخصصی ناوارد، در دنیای سرمایه‌گذاری و معاملات شود.
زمانی بازارهای مالی منحصراً در اختیار نخبگان وال‌استریت بود ؛ اما امروزه نوجوانان هم از طریق ابزارهای مالی پیچیده‌ای چون «آپشنز»یا «فیوچرز» به معامله با حساب‌های والدینشان مشغول هستند. همان‌طور که معامله‌گری شایع‌تر شده و بیش‌تر در دسترس عموم قرار می‌گیرد ؛ پلتفرم‌ها، ابزارها و دانش تکنیکال برای معامله‌گری نیز بیش از پیش در دسترس همه قرار می‌گیرد.
امروزه بیش از گذشته منابع مفیدی در مورد معامله‌گری وجود دارد. اندرو عزیز، پیش از این چندین کتاب در مورد جنبه‌های تکنیکال معاملات نوشته است. اما با کسب تجربیات بیش‌تر در این حوزه، دریافت که روزنهٔ امید در معاملات در دانش تکنیکال، فناوری یا رایانه‌های بهتر نیست، بلکه در ذهن خود معامله‌گر است. به همین دلیل است که این کتاب را نوشت تا به معامله‌گران کمک کند تا از «مهارت‌های ذهنی» برای به حداکثر رساندن عملکرد معاملاتی‌شان استفاده کنند.
من به‌عنوان مربی ـ عملکرد/ روانشناس ـ خصوصی با معامله‌گران انجمن‌های «بیر بول تریدرز» و «پیک کپتال تریدینگ» کار کرده‌ام و شاهد انواع چالش‌هایی بوده‌ام که انجمن‌های معاملاتی با جنبه‌های روانشناختی معامله مواجه می‌شدند.
اندرو این کتاب را به عنوان مجموعه داستان‌هایی از معامله‌گران گردآوری کرده است. با خواندن هر فصل و آموختن از تجربیات افراد در هر فصل کاملاً می‌توانیم درد و رنجی که این معامله‌گران تجربه کردند را لمس کنیم. اندرو خود نیز معامله‌گر است و شخصاً استرس‌های احساسی و روانشناختی مربوط به تصمیمات ضعیف در حوزهٔ معاملات را تجربه کرده است.
این دانش دست اول او که در این کتاب استفاده شده باعث شده فرمت کتاب، سرگرم‌کننده و محتوای آن به سادگی قابل فهم باشد.
امیدوارم به اندازه‌ای که من از نگارش این پیشگفتار لذّت بردم، شما نیز از خواندن این کتاب لذت ببرید.
دکتر جاناتان اف. کتز
مربی عملکرد/ روانشناس
شریک مدیریت شرکت های پرفورمنس
www.hpa3.com
نوامبر2020 / آستین، تگزاس
سرفصل های کتاب روانشناسی معاملات
فصل اول: معامله، کسب‌وکاری متفاوت
مانند تاجران معامله کنید
چرا معامله‌گری را شروع کنیم؟
معامله کسب وکاری معمولی نیست
کنترل احساس و عدم قطعیت در معاملات
معامله درمقابل پوکر
قانون ۸۰/۲۰
منابع سرمایه برای کسب وکار معاملاتی
روانشناسی پلن معاملاتی
فصل دوم: قدرت انعطافپذیری
انعطافپذیری چیست؟
انعطافپذیری باعث ایجاد تفاوت می‌شود
انعطاف، چیزی فراتر از ژنتیک است
چگونه می‌توانیم منعطف‌تر شویم
پذیرش واقعیت
درس گرفتن از اشتباهات
بهبودی پس از یک ضرر بد
فصل سوم: خطرات روانشناسی معاملات
میانگین کم کردن
تبدیل معامله روزانه به معامله شناور
خراب کردن حساب معاملاتی: یک معاملهٔ بد
معاملهٔ بیش از حد: سندروم اعتیاد شدید به معامله
معاملهٔ انتقام‌جویانه
معامله برای به‌دست آوردن پول
ترس و طمع در معامله
ترس از دست دادن
فصل چهارم: نکات روانشناختی در معاملات
تعیین هدف سود روزانه / به پایان رساندن روز معاملاتی
از سر گرفتن معاملات بعد از افت شدید معاملاتی
بدانید چه‌کسی پشت قیمت تعیین شده برای سهام است
ایجاد قوانین شفاف و قطعی
فصل پنجم: متمرکز ماندن؛ برای خودتان کتاب معاملاتی درست کنید
ذهن اشباع شده: چرا معامله‌گران ضعیف عمل می‌کنند
تمرکز روی فرآیند معاملات
تمرکز روی ایجاد کتاب معاملاتی
چگونه کتاب معاملاتی خودتان را نگه دارید؟
تمرکز روی اندک سهم‌های فعال
روی معاملۀ خوب تمرکز کنید، نه روی سود و ضررتان
فقط روی یک استراتژی تمرکز کنید
تمرکز روی سلامتی خود
فصل ششم: شناخت خود به‌عنوان معامله‌گر
تعریف خودتان به‌عنوان معامله‌گر
واقع‌بین باشید
از شخص خاصی پیروی نکنید
خودارزیابی
فصل هفتم: تعیین اهداف
فصل هشتم: سبک زندگی منظم
رابطۀ بین سبک زندگی و معامله
ذهنیت برنده
خواب
غذا و تغذیه
تغییر رژیم
معرفی کتاب روانشناسی کاربردی بازار سرمایه
یک تحلیل گر خوب لزوما یک معامله گر خوب نیست! هستند کسانی که از نقطه نظر تحلیلی در سطح قابل قبولی می باشند اما هنگام معاملات عملکرد مناسبی ندارند.آنچه که یک معامله گر حرفه ای را از یک تحلیل گر متمایز می سازد تسلط وی بر رفتار شناسی بازار و توان کنترل هیجانات در تصمیم گیری های فردی است.اشراف داشتن بر مباحث روان شناسی معاملات و مدیریت صحیح سرمایه معمولا به موفقیت در معاملات منجر می شود، حتی اگر معامله گر چندان به مباحث تحلیلی مسلط نباشد.
حلقه مفقوده معامله گران بازار سهام ایران برای موفقیت در معاملات، آشنایی با مباحث روانشناسی بازار است. هیجانی بودن بازار سهام و جو روانی در بازار سرمایه کم عمق ایران همواره یکی از اثرگذارترین متغیرها بوده است. بارها اتفاق افتاده که فضای روانی حاکم بر بورس و هیجاناتی از جنس ترس و طمع موجب منفی و مثبت شدن بازار و حرکت ناگهانی قیمت سهام شده است. در این هیجانات افراد جزء و حقیقی فعال در بازار بیشترین زیان و آسیب را متحمل می شوند و بعضا فرصت جبران نیز نمی یابند. آنچه باعث تشدید زیان در این مواقع می شود عدم توانایی در کنترل احساسات به علت عدم شناخت مباحث رفتاری و روانشناسی است. اهمیت این موضوع به حدی است که در بازارهای مالی سراسر دنیا، روانشناسی را جزء ابزارهای نخستین دستیابی به موفقیت دسته بندی می کنند.ابزاری که تاحدی در بازار بورس ایران ناشناخته مانده است.
متنی که نکات روانشناختی در معاملات مطالعه کردید بخشی از مقدمه کتاب روانشناسی کاربردی بازار سرمایه است.
مولفان در این کتاب که یکی از بهترین و کاربردی ترین کتاب ها برای معامله گران بازارهای مالی ست، به بهترین شکل ممکن موانع فکری و مشکلات روانشناختی که یک معامله گر در سالهای فعالیت خود در بازارهای مالی با آن ها مواجه می شود را بیان کرده اند و همچنین راه های رفع این مشکلات را نیز به تفصیل شرح داده اند.
با خواندن این کتاب درمی یابیم که برای موفق شدن در بازارهای مالی و کسب ثروت از طریق معامله گری نه به هوش بالا نیاز داریم و نه به تحصیلات آکادمیک بلکه نیاز داریم در کنار آموختن اصول تحلیل و معامله گری بر روان خود مسلط باشیم و با کنترل هیجانات خود قادر باشیم مطابق با آموخته های خود عمل کنیم.
با مطلعه این کتاب به این باور می رسیم که هیجانات شدید در معامله گری امری کاملا طبیعی است و برای همه افراد از جمله تریدرهای فوق موفق دنیا نیز وجود دارد اما چیزی که ما را به موفقیثت می رساند توانایی کنترل این هیجانات است.
احساساتی مثل ترس و طمع، استرس های ناشی از نوسانات شدید بازار و بسیاری از حس های دیگر برای تریدرهایی که سال ها تجربه کار در بازارهای مالی را دارند بسیار آشناست اما اگر پای صحبت آنها بنشینید متوجه می شوید که در اکثر مواقع موفقیت خود را مدیون کنترل احساسات و هیجانات خود می دانند.
مطالعه این کتاب را قویا به معامله گران بازارهای مالی مخصوصا بازار بورس تهران توصیه می کنم.
آشنایی با روانشناسی بازار بورس و سرمایه گذاری
روانشناسی بازار بورس اهمیت زیادی دارد و به افراد کمک می‌کند تا در مواقع لزوم، احساسات خود را کنترل کنند و اشتباهاتشان را به حداقل برسانند. در واقع می‌توان گفت که هدف اصلی روانشناسی در بورس، رسیدن به یک آرامش درونی برای کنترل احساس و هیجان در شرایط سخت می‌باشد. به‌عنوان مثال نگه داشتن یک سهم به مدت طولانی در پرتفوی به این معناست که فرد می‌خواهد از بروز زیان اجتناب کند. البته گاهی اوقات همین مفهوم اجتناب از زیان موجب می‌شود تا فرد همین که سود کمی عایدش شد، فوراً اقدام به فروش سهامش نماید. موارد گفته شده تنها بخشی از مواردی هستند که تریدرها به دلیل عدم برخورداری از مهارت‌های روانشناختی از خود بروز می‌دهند و متحمل ضرر و زیان‌هایی می‌شوند. برای کسب اطلاعات بیش‌تر در رابطه با اهمیت روانشناسی در بازار سرمایه‌گذاری و معاملات، با ادامه‌ی این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ همراه باشید.
کاربرد روانشناسی بازار بورس در معاملات
تاثیر روانشناسی بازار بورس در معاملات بورسی
بازارهای مالی مثل بازار بورس تهران، به همان میزان که می‌توانند موجب چند برابر کردن سرمایه و افزایش سودآوری شوند، همان‌قدر هم می‌توانند پرخطر باشند و باعث از بین رفتن سرمایه‌ی افراد در مدتی کوتاه شوند. از این رو می‌توان گفت که روانشناسی بازار بورس و دیگر بازارهای مالی و شناخت رفتار سرمایه‌گذاران از عوامل اصلی برای موفقیت در این بازارها به حساب می‌آید. این که افراد بتوانند در کنار تحلیل‌های بنیادی و تکنیکال خود، متوجه شوند که بهترین زمان برای ورود به بازار بورس یا سهم مورد نظرشان چه موقع است؟ اینکه چه زمانی پول‌ها از بازارهای موازی همچون طلا، ارز یا مسکن خارج و به سمت بازار بورس هدایت می‌شوند؟ یا اینکه پول هوشمند، چه زمانی وارد سهام یا صنعتی خاص خواهد شد؟ تشخیص تمام این موارد و نمونه‌های دیگری از این دست، با کمک روانشناسی و رفتارشناسی در بازار بورس و سرمایه‌گذاری میسر خواهد شد.
اشتباهات رایج روانشناختی در معاملات بورسی
آشنایی با اشتباهاتی که اغلب افراد در هنگام ورود به بورس و فعالیت در آن مرتکب می‌شوند، به آنها کمک می‌کند تا ۹۵ درصد از وقوع این اشتباهات جلوگیری کنند. به هر حال بخش بزرگی از یک تجارت موفق وابسته به تسلط افراد روی ذهن و افکارشان می‌باشد. در ادامه‌ی این بخش راجع به ۳ اشتباه رایج روانشناختی که سرمایه‌گذاران مرتکب می‌شوند، صحبت خواهیم کرد. چنانچه با هر کدام از آن مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنید، می‌توانید راه حل آن را در این قسمت بخوانید.
۱. سرمایه‌گذاری فومو (FOMO)
سرمایه گذاری فومو
عبارت فومو (FOMO) مخفف Fear of missing out و به معنای ترس از دست دادن است. در مبحث روانشناسی بازار بورس سرمایه‌گذار فومو به شخصی گفته می‌شود که نسبت به هر سرمایه‌گذاری که می‌خواهد انجام دهد، به شدت خوش‌بین است. خب به هرحال ممکن است که این سرمایه‌گذاری درست باشد و فرد به این فکر می‌کند که اگر این فرصت سرمایه‌گذاری را از دست بدهد، دیگر چنین فرصتی برایش پیش نخواهد آمد!
همه‌ی ما موافقیم که استدلال بالا چقدر غیر منطقی به نظر می‌رسد. اما با این همه این استدلال، تفکر خیلی از سرمایه‌گذاران است و می‌تواند به شدت برای آنها دردسرساز باشد. چرا که آنها را وادار به انجام دو کار خواهد کرد. اول اینکه باعث می‌شود آنها به سراغ اولین فرصت سرمایه‌گذاری که می‌بینند بروند. حتی اگر این فرصت درست نباشد. مورد دوم که از اولی هم بدتر می‌باشد، این است که فرد مبلغ سرمایه‌گذاری خود را بالا خواهد برد. خب شخص با خودش فکر می‌کند که اگر قرار است سودی از این سرمایه‌گذاری نصیبم شود، چرا فقط چندصد یا چند هزار دلار روی آن سرمایه‌گذاری کنم؟ اما چه اتفاقی می‌افتد که این موقعیت (با اینکه اصلا انتظار نمی‌رفت)، منجر به ضرر شود؟ روانشناسی بازار بورس به شما می‌گوید که فرصت‌های از دست رفته بخشی از بازی است و گاهی اوقات اتفاق می‌افتد. پس نگران نباشید!
راه‌حل روانشناسی بازار بورس برای سرمایه‌گذاران فومو
روانشناسی بازار بورس به سرمایه‌گذاران فومو که نگران ترس از جا ماندن از فرصت‌های پیش آمده هستند، پیشنهاد می‌کند که از چت‌روم‌ها یا اتاق‌های گفتگو تا حد امکان فاصله بگیرند. حداقل به‌مدت یک هفته به تنهایی خرید و فروش کنید. حتی اگر سایر سرمایه‌گذاران را در شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌کنید، از آنها نیز فاصله بگیرید. پس خودتان را محدود به برنامه‌ریزی‌هایتان کنید و به تنهایی معامله انجام دهید. خب شما در شبکه‌های اجتماعی و چت‌روم‌ها شاهد پول درآوردن بقیه‌ی افراد هستید و این موضوع ترس از جا ماندن و از دست دادن فرصت‌های آینده را به تدریج به شما القا خواهد کرد. البته چت‌روم‌ها و شبکه‌های اجتماعی در کل بد نیستند. اما فاصله‌گیری از آنها برای مدتی به سرمایه‌گذاران فومو توصیه می‌شود. این کار به افراد کمک می‌کند تا استراتژی‌های معاملاتی و زمان مناسب برای ورود و خروج به سهم را بدانند و معاملاتشان را بدون هیچ‌گونه وابستگی انجام دهند.
۲. سرمایه‌گذاری انتقام‌جویانه (Revenge)
سرمایه‌گذاری انتقام‌جویانه
در مبحث روانشناسی بازار بورس منظور از سرمایه‌گذاران انتقام‌جو، افرادی هستند که حاضرند کل حسابشان را نابود کنند و تنها به‌خاطر یک بار ضرر در یک روز یا یک هفته، همه چیز را از دست بدهند. این دسته از سرمایه‌گذاران، هر چیز را که در رابطه با اندازه‌ی مناسب پوزیشن و جایگاه بلدند را دور می‌ریزند و دیوانه‌وار نکات روانشناختی در معاملات برای برگرداندن ضرر خود، سرمایه‌گذاری می‌کنند. این روش ممکن است یکی دوبار جواب دهد و با انجام آن اتفاقی هم نیفتد. اما ادامه‌ی این روند می‌تواند به شدت به سرمایه‌گذاران آسیب بزند. به یاد داشته باشید که بازار نگران شما یا سرمایه‌تان نیست! بلکه این خود شما هستید که باید مسئولیت‌های سرمایه‌هایتان را به عهده بگیرید. پس اگر سرمایه‌گذاری انتقام‌جویانه موجب شده تا شما همه‌ی سرمایه‌تان را از دست دهید، لطفاً با خودتان صادق باشید و جلوی این مشکل را بگیرید.
راه‌حل روانشناسی بازار بورس برای سرمایه‌گذاران انتقام‌جو
روانشناسی بازار بورس برای سرمایه‌گذاران انتقام‌جو، یک راه‌حل بسیار ساده ارائه می‌دهد. اگر مشکلتان این است که ضرر و زیان‌ها آنقدر شما را ناراحت می‌کنند که به سرتان می‌زند تا از بازار انتقام بگیرید، یعنی درگیر سرمایه‌گذاری مبالغ هنگفت هستید. بنابراین در این حالت باید اندازه‌ی پوزیشن را پایین بیاورید و در اندازه‌ی کوچکتری معامله کنید. در این صورت شاید دیگر از ضررهای هنگفت ناراحت نشوید و در نتیجه به جای تصمیم‌های احساسی، تصمیمات منطقی بگیرید. هر استراتژی معاملاتی که انتخاب کنید، هر ازچندگاهی با ضرر همراه خواهد بود. اما مهم این است که مطمئن باشید که تعداد دفعات برد شما از باخت‌هایتان بیش‌تر بوده. پس اگر اندازه‌ی پوزیشن شما از تعادل خارج شده و در حال معامله از سر خشم و انتقام هستید، قطعاً در آخر سود نخواهید کرد. پس واقع‌نگر باشید و بدانید که بازار هر روز در حال نوسان است و شما نمی‌توانید آن را کنترل کنید.
۳. اشتباه شرط‌بندی (Gambler’s Fallacy)
اشتباه شرط‌بندی به چه معناست
از نظر روانشناسی بازار بورس ممکن است که این مورد یک اشتباه روانی نباشد. بلکه یک برداشت رایج غلط از برخی اشتباهات اساسی باشد و موجب شود که افراد انتخاب‌های ضعیفی در سرمایه‌گذاری داشته باشند. حتی در برخی مواقع، باعث اوضاع پیچیده شود و به ضررهای هنگفت ختم شود. این موضوع به ظاهر خیلی از دنیای سرمایه‌گذاری فاصله دارد و همان‌طور که احتمالاً از اسم آن می‌توانید حدس بزنید، مربوط به کسانی است که قمار و شرط‌بندی می‌کنند. مطمئناً نباید با سرمایه‌گذاری مثل شرط‌بندی برخورد کرد. اما اشتباه شرط‌بندی به ما می‌گوید که یک سری اتفاقات به نوعی بر روی نتیجه‌ی بعدی تاثیر دارند. در واقع، بر اساس این استدلال، نوعی تعادل همیشگی باید وجود داشته باشد. متاسفانه بسیاری از سرمایه‌گذاران در دام این مغالطه می‌افتند؛ یعنی فکر می‌کنند که اگر مثلا در ۵ فرصت سرمایه‌گذاری ضرر کرده باشند، در فرصت‌های بعدی برد با آن‌هاست که کاملاً اشتباه است.
نکته: طبق روانشناسی بازار بورس بسیاری از سرمایه‌گذاران تمایل دارند که بعد از یک دوره ضرر، اندازه‌ی پوزیشن را افزایش دهند. چرا که احساس می‌کنند، شانسشان به زودی عوض می‌شود. اما واقعیت این است که این اقدام تنها ریسک سرمایه‌گذاری را بالا می‌برد. بنابراین احتمال موفقیت با تمام وقت‌هایی که ضرر وجود داشته، برابری خواهد کرد. به یاد داشته باشید که بازار نمی‌داند و البته اهمیتی هم نمی‌دهد که افراد در معاملات اخیر خود برنده بودند و یا بازنده. پس بهتر است حواستان را جمع کنید!
راه‌حل روانشناسی بازار بورس برای اشتباه شرط‌بندی
راه‌حلی که روانشناسی بازار بورس برای اشتباه شرط‌بندی ارائه می‌دهد بسیار آسان است و به راحتی قابل درک می‌باشد. حال که با مفهوم مغالطه‌ی شرط‌بندی آشنا شدید، باید حواستان را جمع کنید و فقط مطمئن شوید که تحت تاثیر این طرز فکر قرار نمی‌گیرید. سعی کنید هر سرمایه‌گذاری را مستقل از سرمایه‌گذاری‌هایی که قبلا انجام دادید در نظر بگیرید. اگر چندین بار پشت هم ضرر کردید، به این معنا نیست که دفعه‌ی بعد حتما سود می‌کنید و بر عکس این موضوع نیز صادق است. به یاد داشته باشید که تجارت به نوعی بازی اعداد است و شما باید این اشتباهات روانی را از بین ببرید و روی سرمایه‌گذاریتان تمرکز نمایید. با این کار می‌توانید سرمایه‌گذاری خود را گسترش دهید. به یاد داشته باشید که بازار سهام، جایی برای افراد ضعیف احساساتی نیست. پس با همه چیز منطقی برخورد کنید.
سخن آخر
در این مقاله از سایت آموزش چراغ راجع به روانشناسی بازار بورس و کاربرد آن در معاملات و سرمایه‌گذاری صحبت کردیم. روانشناسی به‌عنوان یک مهارت در بورس به شمار می‌آید که سرمایه‌گذاران موفق در کنار مباحث بنیادی و تکنیکال از آن برای انجام معاملات صحیح استفاده می‌کنند. افرادی که به این مهارت کاربردی مجهز نباشند، نمی‌توانند در بازار سرمایه فعالیت داشته باشند و پس از گذشت مدت زمان کوتاهی با این بازار خداحافظی خواهند کرد و یا ممکن است دچار مشکلاتی در بهداشت روان شوند. بنابراین توصیه می‌شود که پیش از ورود به دنیای بورس علاوه بر یادگیری مهارت‌های تکنیکی زمانی را هم برای یادگیری روانشناسی در بورس تخصیص دهید تا بتوانید به سودهای خوبی از این بازار فوق‌العاده دست یابید. چراغ ، به عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با ارائه‌ی نکات و دوره‌های کاربردی آموزش بورس، از شما یک سرمایه‌گذار موفق بسازد.
دیدگاه شما