دلیل فروش سنگین حقوقی های بورس

2 عامل رشد بورس در میان‌مدت/ خروج سنگین پول از صندوق‌ها با درآمد ثابت

بازار سرمایه در حالی امروز باز هم با افت مواجه شد که شرکت های حقوقی در حال حمایت از بازار بودند، اما نتوانستند از منفی شدن شاخص های عملکردی بورس جلوگیری کنند.

بازار سرمایه در حالی امروز باز هم با افت مواجه شد که شرکت های حقوقی در حال حمایت از بازار بوده، اما نتوانستند از منفی شدن شاخص های عملکردی بورس جلوگیری کنند.

اما پس از اینکه در دو هفته گذشته در مجموع بازدهی بورس منفی شد و روند خروج سرمایه حقیقی نیز ادامه داشت، انتظار کاهش بورس در معاملات امروز یک رفتار منطقی بوده است.

ارزش معاملات خرد در تمام روزهای هفته گذشته کاهشی بوده است. اما در جریان معاملات امروز رشد قابل توجهی پیدا کرده که این مساله می تواند نشان از پایان رکود در بورس باشد.

* قدرت بیشتر نیروهای نزولی بازار سهام

بازار در جریان معاملات روزهای اخیر متعادل بوده است، اما نیروهای نزولی قدرتمندتر عمل کرده اند. برخی از تحلیلگران معتقدند که حجم پایین معاملات به علت تعطیلات چند روزه در ابتدای هفته بوده است. به نظر می رسد، اگر ارزش معاملات و حجم معاملات بهبود نیابد و روند خروج پول حقیقی ادامه داشته باشد، چشم انداز مثبتی در انتظار بازار در هفته پیش رو برای رشد و صعود بورس وجود نداشته باشد.

امروز علاوه بر شرکت های حقوقی دو صندوق حمایتی بازار نیز فعال بوده و صندوق توسعه در بیش از ۱۰۰ نماد حدود ۳۰۰ میلیارد تومان خرید انجام داده است. از دیگر سو، صندوق تثبیت بازار سهام نیز در ️بیش از ۷۰ سهم، ️حدود ۲۰۰ میلیارد تومان سهم خریداری کرده است.

* دو عامل رشد دهنده بورس را بشناسیم

در این‌باره علی مومنی، کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌‌‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، می‌گوید: حجم پایین معاملات و افت ارزش معاملات خرد در کنار افت تقاضا و خروج پول حقیقی روندهای نزولی اصلی بازار هستند.

وی ادامه داد: معامله ‌گران نگاه کوتاه مدت دارند و نقدشوندگی برای بازار اهمیت دارد. بنابراین در روزهای منتهی به پایان هفته گذشته سمت تقاضا کوچک و کوچک ‌تر شد و میل به نقد کردن دارایی ‌ها نیز بیشتر شد. خصوصا اینکه قیمت‌ها در سایر بازارهای دارایی روند صعودی داشته و برای بخشی از معامله ‌گران جذاب ‌تر شده‌ است.

مومنی تاکید کرد: به نظر می ‌رسد دو عامل موجب رشد بازار در میان مدت باشد،‌ رشد نرخ ارز و انتظارات تورمی می‌توانند پیشران بازار در میان مدت شوند.

* بازدهی منفی همه شاخص های بورس

در پایان معاملات روز دوشنبه، شاخص کل بورس با سقوط 27 هزار و 669 واحدی نسبت به روز چهارشنبه به رقم یک میلیون و 514 هزار و 309 واحد رسید. بازدهی این شاخص منفی 1.79 درصد بوده است.

شاخص کل هموزن بورس نیز با افت 9 هزار و 650 واحدی در سطح 420 هزار و 6 واحدی ایستاد. ریزش 9 هزار واحدی بیشترین سقوط شاخص کل هموزن در 7 ماه اخیر بوده است. بازدهی این شاخص نیز منفی 2.25 درصد بوده است. شاخص کل فرابورس نیز 365 واحد پائین آمد و در سطح 20 هزار و 853 واحد قرار گرفت.

* خروج سنگین پول از صندوق ها با درآمد ثابت

امروز ارزش خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار منفی شد و هزار و 132 میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد که نسبت به روز چهارشنبه نزدیک به 6 برابر بیشتر شده است.

در معاملات روز دوشنبه بیشترین خروج پول حقیقی به سهام وبملت (بانک ملت)، فملی (شرکت ملی صنایع مس ایران) و فغدیر (شرکت آهن و فولاد غدیر ایرانیان) اختصاص داشت و گروه های محصولات شیمیایی، صندوق‌ها با درآمد ثابت شاهد بیشترین خروج پول از بورس بوده‌اند.

* رشد ارزش معاملات خُرد

امروز ارزش معاملات کل بازار سهام به رقم 157 هزار و 309 میلیارد تومان رسید. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه 149 هزار و 213 میلیارد تومان بود که 95 درصد از ارزش کل معاملات بازار سرمایه را تشکیل می‌ دهد.

امروز ارزش معاملات خرد سهام با افزایش 27 درصدی نسبت به روز کاری قبل به رقم 4 هزار و 989 میلیارد تومان رسید. سهم این معاملات از کل معاملات بازار سهام حدود 3 درصد بوده است.

* افزایش ارزش صف ‌های فروش بازار سرمایه

در جریان معاملات روز دوشنبه، 39 نماد با رشد قیمت مواجه شدند و 7 سهم نیز در صف خرید قرار داشتند. در دیگر سوی بازار نیز 295 سهم نیز با افت قیمت مواجه شدند و 85 شرکت نیز در صف فروش قرار گرفتند.

در پایان معاملات امروز ارزش صف ‌های فروش پایانی بازار نسبت به روز کاری قبل 637 درصد افزایش یافت و 413 میلیارد تومان شد. ارزش صف ‌های خرید نیز نسبت به پایان روز کاری گذشته 42 درصد افت کرد و در رقم 60 میلیارد تومان ایستاد.

امروز نمادهای کایزد (شرکت فرانسوز یزد)، آسیاتک (شرکت انتقال داده آسیاتک) و تکنو (شرکت تکنوتار) بیشترین صف خرید را داشتند.

بیشترین صف فروش بازار در پایان معاملات به نماد سآبیک (شرکت سیمان آبیک)، حکشتی (حکشتی جمهوری اسلامی ایران)، خگستر (گسترش‌ سرمایه‌ گذاری ‌ایران ‌خودرو) ، ددانا (داروسازی دانا) و سصفها (سیمان‌ اصفهان‌) تعلق داشت.

۴ عامل تاثیرگذار در اصلاح اخیر شاخص بورس

تهران- ایرنا- معاملات بورس روز گذشته تحت تاثیر چهار عامل، افتی شدید را تجربه کرد که به عقیده کارشناسان وجود چنین روندی، بعد از حدود سه ماه رشد بازار، طبیعی است و سهامداران نباید با تصمیمات هیجانی خود مانع از بازگشت روند صعودی به شاخص بورس شوند.

به گزارش روز دوشنبه خبرنگار اقتصادی ایرنا، معاملات بورس پس از فراز و نشیب های بسیاری که طی سال ٩٩ و در چند ماه نخست سال جاری تجربه کرد با مشخص شدن کاندیداهای ریاست جمهوری ایران رنگ دیگری به خود گرفت و تا حدودی توانست از میزان هیجان ایجاد شده در این بازار و ترس سرمایه گذاران برای ورود نقدینگی به این بازار بکاهد.

روند تعادلی معاملات بورس در خرداد ماه تداوم پیدا کرد و با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایران زمینه شتاب در رشد معاملات این بازار فراهم شد.

بهبود و تداوم روند صعودی معاملات بازار سهام در تیر و مرداد ماه منجر به آسودگی خاطر سهامدارانی شد که ضرر و زیان های سنگینی را طی یک سال گذشته در این بازار متحمل شده بودند و ایجاد تعادل در معاملات بورس طی دو ماه اخیر را به عنوان فرصتی دوباره برای سرمایه گذاری در بورس و کسب بازدهی معقول از این بازار می دانستند.

با وجود کاهش هیجان و بازگشت شاخص بورس به مدار صعودی اما معاملات این بازار از نخستین روزهای شهریور ماه با نوساناتی همراه شد که اکثر کارشناسان وجود چنین روندی را در بازار طبیعی اعلام کردند و معتقد بودند که بازار همیشه بعد از تجربه هر رشد سنگینی، برای مدتی موقت نیازمند استراحت است تا بتواند به حمایتی مهم برای صعود دوباره شاخص بورس دست پیدا کند.

فعالان حاضر در بازار سرمایه از نخستین روزهای خرداد ماه و در زمان بازگشت رشد به معاملات بورس، ضمن ارائه عوامل متعدد تاثیرگذار بر اصلاح شاخص بورس، کانال یک میلیون و ٦٠٠ هزار واحد را مقاومتی بسیار جدی در بازار عنوان کرده بودند و از مدت ها قبل ایجاد چنین اصلاحی در بازار به دلیل نزدیک شدن شاخص بورس به این کانال پیش بینی و هشدار لازم نسبت دلیل فروش سنگین حقوقی های بورس به این اتفاق به سهامداران داده شده بود.

در کنار مقاومت جدی شاخص بورس بر روی کانال یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد، نتیجه مذاکرات برجام از دیگر مسایل تهدیدکننده معاملات این بازار بود که اکثر سهامداران بارها طی چند وقت اخیر تحت تاثیر گمانه زنی های مربوطه نسبت به نتیجه مثبت مذاکرات و کاهش احتمالی نرخ دلار، با تصمیمات هیجانی خود منجر به افزایش عرضه و ایجاد روند نزولی شاخص بورس شدند.

به دنبال چنین اصلاحی در بازار سهام، شاخص بورس روز گذشته از دید سرمایه گذاران اصلاحی به نسبت شدید و عمیق را تجربه کرد و منجر به ترس سهامدارانی شد که نگران تکرار دوباره روند سال گذشته بازار سهام بودند؛ این در حالیست که انتشار خبر تفاهم ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نیز دیدار گروسی و اسلامی در تهران، معاملات این بازار را برای مدتی موقت تحت تاثیر خود قرار داد و در نهایت منحر به افت بیش از ۴۰ هزار واحدی شاخص بورس شد.

اصلاح شاخص بورس حتمی بود

با توجه به روند اصلاحی شاخص بورس در بازار روز گذشته، "مصطفی صفاری"، کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا روند معاملات بورس را هوشمند اعلام کرد و گفت: با توجه به مطرح شدن بحث قیمت گذاری دستوری در برخی از کالاها، فراهم شدن زمینه اصلاح شاخص بورس در بازار حتمی بود.

وی اظهار داشت: در صورتی که با طرح موضوع قیمت گذاری دستوری، معاملات بورس وارد مدار منفی نشود جای تعجب دارد و در آن زمان دیگر نمی توان روند بازار را به عنوان روندی طبیعی دانست.

صفاری خاطرنشان کرد: روند روز گذشته بازار سهام را نباید به عنوان «روند اصلاحی» نامگذاری کرد بلکه عکس العملی بود که بازار در مقابل بحث قیمت گذاری دستوری از خود نشان داد و باید آن را به عنوان روند یا رفتاری کاملا درست ارزیابی کرد.

این کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: روند اصلاحی فعلی در بازار را نمی توان ناشی از مساله برجام یا تعیین تکلیف آن عنوان کرد، زیرا تاثیر این اتفاق بر روند بازار در بلندمدت رخ خواهد بود و سهامداران نباید نگرانی بابت اصلاح شدید شاخص بورس در کوتاه مدت تحت تاثیر نتیجه مذاکرات برجام داشته باشند.

وی با تاکید بر اینکه موضوع قیمت گذاری دستوری در کوتاه ترین زمان ممکن بر روند بازار و سود شرکت ها تاثیرگذار خواهد بود، گفت: کلیت روند منفی معاملات بورس در روز گذشته ناشی از ترس ایجاد شده در صنایع مختلف و تاثیرگذاری بر سهام مختلف شرکت ها بود.

صفاری اظهار داشت: اگر اجازه دهند که مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت ها باشد و آن ها به صورت دستوری تعیین نشوند، بازار به روال عادی خود باز می گردد و می توان دوباره شاهد روزهای پررونق در این بازار بود.

این کارشناس بازار سرمایه به سهامداران توصیه کرد و افزود: سهامداران بهتر است در وضعیت فعلی معاملات بورس صبر داشته باشند و نباید به هیچ عنوان هیجان را سرلوحه فعالیت های خود در این بازار قرار دهند، زیرا رییس جمهوری اعلام کرده است که حمایت از بازار سرمایه از اصلی ترین فعالیت های دولت سیزدهم خواهد بود که این موضوع به مرور تاثیر مثبتی را بر روند بازار ایجاد خواهد کرد.

وی با تاکید بر اینکه قیمت گذاری دستوری همیشه منجر به فساد در بازار و اجحاف در حق تولید کننده و مصرف کننده می شود، گفت: در این میان و به دنبال قیمت گذاری دستوری، دلالان از بازار سواستفاده می کنند و زمینه بهم ریختگی بازار را فراهم خواهند کرد.

روند فعلی معاملات بورس طبیعی است

همچنین در این میان، دیگر کارشناس حاضر در بازار سرمایه روند اصلاحی شاخص بورس در بازار روز گذشته را به شکل گیری موج قوی صعودی شاخص بورس در کوتاه مدت ربط داد و به خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: در این مدت، اصلاحی جدی مسیر معاملات بازار سهام را تحت تاثیر خود قرار نداد، اکنون شاخص بورس درگیر مقاومتی بسیار مهم است و در کنار این مقاومت شاهد بودیم که حقیقی ها و حقوقی ها روش محافظه کارانه ای را برای سرمایه گذاری در بورس انتخاب کردند.

"آراد پورکار" با بیان اینکه طی چند وقت گذشته شاهد خرید و فروش حقوقی های بزرگ در بازار بودیم که منجر به تغییر جهت معاملات بازار و شاخص بورس شدند، گفت: حقوقی ها سهام خود را بر روی نقاط مقاومتی فروختند و به سمت سرمایه گذاری در صندوق با درآمد ثابت پیش رفتند، به دنبال چنین اتفاقی زمانی که نقدینگی از بازار خارجی می شود و وارد صندوق می شود بازار به دلیل خروج نقدینگی و افزایش تقاضا در مدار اصلاحی قرار می گیرد.

وی روند فعلی معاملات بورس را طبیعی خواند و گفت: همیشه شاخص بورس بعد از ایجاد صعودی سنگین در بازار نیاز به اصلاح و استراحت پیدا می کند که به دنبال آن باید شاهد دست به دست شدن سهام شرکت ها در بازار باشیم تا دوباره از این طریق زمینه رشد بازار در کانال های بالاتر فراهم شود.

پورکار گفت: در وضعیت فعلی، شاخص بورس برای مدتی نیاز به استراحت دارد و نکته مهم این است که کانال یک میلیون و ۴٣٠ هزار واحد می تواند محدوده ای مثبت برای شاخص بورس باشد.

وی به تاثیر خبرهای منتشر شده در خصوص تفاهم ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی و نیز دیدار گروسی و اسلامی بر روند روز گذشته معاملات بورس اشاره کرد و گفت: این اتفاق به دلیل زنده شدن امیدها برای ایجاد نتیجه مثبت در مذاکرات برجام در روند اصلاحی بازار بی تاثیر نبود.

پورکار خاطرنشان کرد: در صورت فراهم شدن زمینه های لازم برای توافق برجام، شاهد کاهش کوتاه مدت نرخ دلار در بازار خواهیم بود که تبعات آن می تواند افزایش عرضه در معاملات بورس باشد، این درحالیست که روز گذشته نرخ دلار واکنش زیادی را از خود نشان نداد و دلار با کاهش حدود ۲۰۰ تومانی همراه شد.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: به طور قطع بورس تا پایان سال می تواند بیشترین بازدهی را در میان بازارهای موازی داشته باشد و بازدهی معقولی را در اختیار سهامداران قرار دهد.

تداوم معاملات بورس در محدوده های فعلی

در میان نظرات مختلف فعالان بازار دلیل فروش سنگین حقوقی های بورس در خصوص علت روند اصلاحی شاخص بورس در بازار روز گذشته "علی خسروشاهی"، دیگر کارشناس حاضر در بازار سرمایه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا معتقد بود که روند صعودی شاخص بورس بعد از بازگشت رشد به این بازار از خرداد ماه و نزدیک شدن به مرز یک میلیون و ۶٠٠ هزار واحد متوقف شد؛ بنابراین اکنون چند روزی است که سطح خود را در کانال یک میلیون و ۵٠٠ هزار واحد تا یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد حفظ کرده و به طور دائم در حال صعود و نزول است.

وی می گوید: شاخص بورس بعد از چند هفته نوسان، در نهایت روز گذشته مرز روانی یک میلیون و ۵٠٠ هزار واحد را به سمت پایین از دست داد و در عدد کمتر از یک میلیون و ۴٩٠ هزار واحد قرار گرفت.

خسروشاهی خاطرنشان کرد: با توجه به مجموعه عوامل سیاسی و اقتصادی حاضر در کشور به نظر می رسد که بازار فعلا در همین محدوده ها معامله شود اما این احتمال هم وجود دارد که معاملات بورس تحت تاثیر تورم و افزایش نرخ ارز در یک مدار ملایم صعودی قرار بگیرد و شاخص بورس با رشد همراه شود.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: از طرف دلیل فروش سنگین حقوقی های بورس دیگر افت بیشتر قیمت سهام دور از انتظار است و می توان اعلام کرد که محدوده های یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد برای شاخص بورس یکی از مهمترین محدوده هایی است که نشان می دهد انگیزه ای برای افت بیشتر شاخص بورس وجود ندارد.

خسروشاهی اظهار داشت: سهامدارانی که افق بلندمدتی دارند و برای دوره یک ساله سبد سرمایه گذاری خود را انتخاب کرده اند دلیل فروش سنگین حقوقی های بورس باید با خیالی آسوده، نگرش خود را بدون توجه به نوسانات روزانه و هفتگی به بورس ادامه دهند و بهتر است در شرایطی که بازار در مرحله اصلاح و نوسان قرار گرفته است به سهام ارزنده خود اضافه و در زمان صعود بخشی از سود خود را شناسایی کنند.

این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه بورس در مقایسه با بحث های تورمی و افزایش نرخ ارز یکی از بهترین بازارهای سرمایه گذاری است، گفت: چنین پیش بینی وجود دارد که بورس بتواند تا پایان سال بازدهی بیشتری را نسبت به سایر بازارها در اختیار سهامداران قرار دهد و معاملات بهتری را در مقایسه با بازارهای موازی در پیش بگیرد.

به گزارش ایرنا، کارشناسان حاضر در بازار طبق یک نظر واحد در مورد روند فعلی معاملات بازار سهام، اصلاح شاخص بورس را موضوعی طبیعی عنوان کرده اند و معتقدند که در وضعیت کنونی به کار گرفتن قیمت گذاری دستوری می تواند به عنوان اصلی ترین عامل تهدیدکننده در معاملات بازار تلقی شود.

گرچه در این میان برخی از صاحب نظران در حوزه بازار سرمایه، بارها از نتیحه مذاکرات برجام به عنوان عاملی تاثیرگذار بر روند معاملات بازار سهام به دلیل کاهش نرخ دلار یاد می کنند اما همیشه در ادامه سخنان خود اشاره ای مستقیم را نسبت به تاثیر موقتی این اتفاق در بازار و بازگشت دوباره شاخص بورس به مسیر اصلی معاملات دارند.

ذکر این نکته ضروری است که فعالان حاضر در بازار سهام در ارائه راهکارهای خود برای کاهش نوسان ایجاد شده در بازار، سهامداران را مورد خطاب قرار داده اند و با پیشنهاد به آنها خواستار جلوگیری از هر گونه رفتار و تصمیم برای عرضه های هیجانی در این بازار شده اند.

شاخص کل بازار بورس دیروز (یکشنبه، ۲۱ شهریورماه) با ۴۰ هزار و ۴۶۶ واحد کاهش در جایگاه یک میلیون و ۴۸۹ هزار واحدی قرار گرفت.

جو هیجانی بورس کنترل شد؟ / خرید حقیقی و حقوقی در مقابل عرضه سنگین بازار

با پایان معاملات امروز شاخص کل بازار سهام 1.5 درصد ریزش کرد و به کانال یک میلیون و 492 هزار واحد نزول کرد، حمایت از بازار باعث شد صف‌های فروش در برخی سهم‌های شاخص‌ساز جمع شوند.

به گزارش تجارت‌نیوز، با شروع معاملات امروز بازار سهام فشار عرضه در اکثر نمادهای بازار و مخصوصا نمادهای شاخص‌ساز باعث شد بازار روندی نزولی داشته باشد و شاخص کل از محدوده یک میلیون و 500 هزار واحد نیز نزول کرد.

در ادامه روند معاملات بازار سهام حقوقی‌ها از نمادهایی مانند فولاد، فملی، پتروشیمی و خودرو حمایت کردند و صف‌های فروش این نمادها را جمع‌آوری کردند و بازار در عرضه و تقاضا کمی به سمت تعادل حرکت کرد اما این حمایت برای رشد شاخص بازار سهام کافی نبود.

هرچند حقوقی‌های بازار امروز حمایت کردند اما در مجموع جو بازار امروز با افزایش تقاضا از سوی حقیقی‌ها تقویت شد و نشانه‌هایی از بهبود در آن به چشم خورد.

امروز دو موج عرضه را در بازار شاهد بودیم که اولی با شروع بازار در نمادهای شاخص‌ساز همراه بود و دومین موج عرضه هم بعد از مثبت نشدن بازار با حمایت حقوقی شکل گرفت.

جو هیجانی بازار سهام باعث افزایش عرضه از سمت حقیقی‌ها شده بود و شروع این جو هیجانی از اخبار مذاکره ایران و امریکا استارت خورد و در حالی با ریزش شدید بازار سهام مواجه شدیم که متغیرهای تاثیرگذار بر شاخص کل بازار سهام مطابق با صعود بازار بودند.

فملی، فارس و فولاد بیشترین تاثیر منفی را روی شاخص کل بازار سهام داشتند و نماد تاپیکو بیشترین تاثیر مثبت را روی شاخص کل بازار سهام داشت.

همچنین ارزش مجموع معاملات امروز به 13,467 میلیارد تومان رسید. و امروز نماد وبصادر که به دلیل افشای اطلاعات بااهمیت دلیل فروش سنگین حقوقی های بورس گروه الف متوقف شده بود امروز بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی شد و در آخر در رنج مثبت به کار خود پایان داد.

به نظر می‌رسد با روند معاملات امروز بازار سهام فردا شاهد بازار بهتر و متفاوت‌تری نسبت به دیگر روزهای این هفته خواهیم بود.

سهم و سهام چیست و خرید و فروش آن چگونه انجام می شود؟

بازار سرمایه در ایران آنچنان که باید، مورد توجه قرار نگرفته است. به همین دلیل است که بسیاری از مردم سرمایه‌های خود در بانک‌ها نگهداری می‌کنند و به اندک سود سپرده‌های بانکی راضی هستند. افرادی هم که جسارت و شجاعت بیشتری دارند از سرمایه خود برای راه‌اندازی یک کسب و کار استفاده می‌کنند.

عده‌ای دیگر هم سرشان را به بازار ملک، ارز و طلا گرم کرده‌اند. بسیاری از افراد درکی از مفهوم سهام ندارند و در پاسخ به این سوال که سهم و سهام چیست؟ تنها سکوت می‌کنند. به همین دلیل در این مقاله به تعریف سهام می‌پردازیم.

سهم و سهام چیست؟

اگر سرمایه شرکت‌های سهامی را به قسمت‌های برابر و مساوی تقسیم کنیم هر قسمت برابر با یک سهم می‌شود. این سهم، نشان دهنده میزان مشارکت، تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی است. دارنده سهم نمی‌تواند به نسبت سهم دلیل فروش سنگین حقوقی های بورس خود ادعایی برای مالکیت بخشی از دارایی‌های شرکت داشته باشد.

در عوض، به اندازه سهم خود در شرکت، دارای حق و حقوق است. بر اساس این حق، سهام‌دار می‌تواند از منافع شرکت استفاده کند، در مجمع عمومی رای دهد و در صورت انحلال شرکت از دارایی شرکت سهیم خواهد شد.

انواع سهام

سهام مورد معامله در بورس اوراق بهادار را از سه منظر می‌توان دسته‌بندی و مورد بررسی قرارداد:

سهام بانام و بی‌نام

منظور از سهام بانام این است که نام صاحب سهام (خریدار سهم) بر روی ورقه سهام درج می‌شود و درنتیجه قابلیت نقل و انتقال تنها از طریق معاوضه امکان‌پذیر می‌گردد. فرضاً اگر شخص الف خریدار سهام باشد تحت هیچ شرایطی شخص نمی‌تواند اقدام به فروش سهام نماید. اما سهام بی‌نام اصطلاحاً در وجه حامل صادرشده و هر فردی که برگه سهام را در اختیار داشته باشد می‌تواند اقدام به فروش سهام نماید. لازم به ذکر است که تمامی سهام مورد معامله در بازار بورس اوراق بهادار تهران بانام می‌باشد.

از منظر رفتار سهام

با استناد به کتاب مدیریت پرتفوی با رویکرد کاربردی می‌توان سهام حاضر در بورس را به‌ شرح ذیل دسته‌بندی کرد:

سهام ارزشی: سهامی که از منظر بنیادی ارزشمند بوده و عموماً می‌توان از آن‌ها به سهام ایمن اشاره کرد و چندین سال است که به‌اصطلاح در سطح بالغ خود بوده و می‌توان از آن‌ها به‌عنوان سهام با سود نقدی جذاب یادکرد.

سهام رشدی: در این دسته سهامی قرار می‌گیرد که به دلایل بنیادی مختلف پتانسیل رشد بسیار خوبی دارند و می‌توان با تلفیق تحلیل‌های بنیادی و تکنیکال سود جذابی را شناسایی کرد.

علاوه بر دسته‌بندی فوق می‌توان با توجه به وضعیت بازار بورس ایران سهام دیگری همچون سهام نوسانی، سهام روندی و …. را تعریف کرد که در مقاله‌ای دیگر در رابطه با آن‌ها صحبت خواهیم کرد.

از منظر ماهیت سهام:

سهام عادی و سهام ممتاز در بسیاری از کشورهای جهان رایج بوده و مورد دادوستد قرار می‌گیرد. در ادامه در رابطه با سهام عادی توضیحات مبسوطی ارائه‌شده است. سهام ممتاز نیز دارای انواع مختلفی همچون جمع شونده، غیر جمع شونده، با حق رای مضاعف و …. دارد، اما با توجه به اینکه طبق قانون تجارت ایران شرکت‌های حاضر در بورس اوراق بهادار مجاز به انتشار سهام ممتاز نیستند از توضیح آن خودداری می‌کنم.

منظور از سهام عادی چیست؟

سهام در واقع یک ورقه بهادار است که بیانگر ادعای مالکیت دارنده آن نسبت به دارایی‌ها و سود شرکت می‌باشد و در واقع این فرد جزو مالکان شرکت سهامی می‌گردد. حال اینکه سرمایه‌گذار چند درصد از مالکیت شرکت را دارا هست؟ برای این منظور بایستی ببینیم که این سرمایه‌گذار چند درصد از کل سهامی که منتشرشده را در اختیار دارد، مثلاً فرض کنید یک شرکت سهامی تعداد ۱۰۰ میلیون سهم را منتشر کرده است. حال اگر یک سهامدار تعداد ۱ میلیون سهم از آن شرکت را در اختیار داشته باشد، در واقع مالک یک درصد از شرکت مزبور است. عموم سرمایه‌گذاران خرد درصد مالکیت زیر یک درصد دارند مگر آنکه هدف خاصی را دنبال نمایند.

ویژگی‌های سهام عادی

۱- مالکان این نوع از ورقه بهادار در تمامی مجامع من‌جمله عمومی عادی، فوق‌العاده جهت افزایش سرمایه دارای حق رای می‌باشند و به ازای هر سهم یک حق رای دارند. معمولاً در مجامع مذکور اشخاص حقیقی یا حقوقی که جزو دلیل فروش سنگین حقوقی های بورس سهامداران درصدی( سهامداران بیش از یک درصد ) یا سهامدار عمده هستند از قدرت بیشتری جهت اعمال خواسته خود برخوردارند چون تعداد سهام بیشتری را نسبت به سایرین در اختیاردارند.

۲- دارنده سهام عادی از سود نقدی مصوب مجامع بهره‌مند گردد. لازم به ذکر است که شرکت‌های سهامی مدتی پس از پایان سال مالی خود مجمع عمومی عادی صاحبان سهام را برگزار می‌کنند و درصورتی‌که در مجمع تصویب گردد به ازای هر سهم درصدی از سود هر سهم محقق شده را بین سهامداران تقسیم کننند و مالکان سهام عادی از سود نقدی مزبور بهره‌مند می‌شوند.

۳- اولویت در افزایش سرمایه: زمانی که شرکت اقدام به افزایش سرمایه از محل آورده نقدی می‌کند اولویت با سهامدارانی است که در مجمع شرکت کرده‌اند( در زمان برگزاری مجمع فوق‌العاده افزایش سرمایه سهامدار شرکت بوده‌اند) و از این طریق می‌توانند درصد مالکیت خود را حفظ نمایند.

۴- قابلیت بالای نقد شوندگی: برخلاف سهام شرکت‌هایی که در بازار حضور ندارند سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار به‌راحتی معامله می‌گردند و درصورتی‌که مالک سهام بخواهد از سهم خارج شود و سهام خود را به فروش برساند به دلیل وجود بازار رسمی بورس اوراق بهادار به‌راحتی می‌تواند به متقاضیان سهام خود را عرضه نماید.

۵- مسئولیت محدود: سهامداران در قبال بدهی‌هایی که شرکت سهامی اخذ می‌نماید مسئولیت محدود دارند و این بدین معناست که در صورت عدم توانایی شرکت در بازپرداخت دیون، دارایی‌های شخصی سرمایه‌گذاران درخطر نیست و مسئولیت آن‌ها تنها به میزان آورده‌شان است.

۶- امکان کسب بازدهی بالا: درصورتی‌که سرمایه‌گذاران با توجه به‌تمامی ابعاد تحلیلی اقدام به سرمایه‌گذاری نمایند در بورس اوراق بهادار و در طی یک سال عموماً می‌توان بازدهی بیشتر از سود سپرده بانکی را کسب کرد.

شاید بد نباشد کمی هم در مورد مفهوم «سرمایه» و چیستی رقم «۱۰۰۰ ریال» برایتان بگوییم.

منظور از سرمایه شرکت های سهامی چیست؟

منظور از «سرمایه» در واقع همان آورده مالکین شرکت است. هر شرکت برای انجام فعالیت‌های تجاری و کسب درآمد در ابتدا باید سرمایه‌ای داشته باشد. حداقل مبلغ این سرمایه از پنج میلیون ریال شروع می‌شود و حداکثری برای آن تعریف نشده است.

در تاریخ نگارش این مقاله، بیشترین میزان سرمایه متعلق به شرکت «سرمایه گذاری نفت و گاز تأمین» با نماد «تاپیکو» است که با مبلغ سرمایه ۸۱۵۰۰ میلیارد ریال در بازار سرمایه فعالیت دارد.

بر اساس ماده ۲۹ قانون تجارت، ارزش اسمی هر سهم در شرکت‌های سهامی عام «هزار ریال» است. شاید با خودتان بگویید: «این مبلغ هزار ریال – یا ۱۰۰ تومان – چه کاربردی می‌تواند داشته باشد؟» در پاسخ باید بگوییم که برای به دست آوردن تعداد سهام شرکت‌ها از «مبلغ اسمی» هر سهم استفاده می‌شود.

اگر بخواهیم تعداد سهام هر شرکت را به دست آوریم باید مبلغ سرمایه شرکت را – که در بخش حقوق صاحبان سهام عنوان می‌شود – بر عدد مبلغ اسمی یا همان ۱۰۰۰ ریال تقسیم کنیم. برای روشن‌تر شدن این موضوع به محاسبه تعداد سهام شرکت سهامی عام «توکاریل» با نماد «توریل» می‌پردازیم:

مبلغ سرمایه در ترازنامه تصویر بالا، ۲۰۰۰ میلیارد ریال است. بنابراین، تعداد سهام شرکت توریل بر اساس محاسبات ترازنامه‌ای شرکت برابر است با:

۲.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰/۱۰۰۰=۲.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ عدد سهم

سهام شرکت را می‌توان به کیکی تشبیه کرد که به قسمت‌های برابر، برش خورده است. هر فرد با توجه به سهم خود بر یک عدد یا تعدادی از آن برش‌ها حق مالکیت دارد.

✔ فلسفه وجودی سهم چیست؟

برای درک اهمیت وجودی سهام و پاسخ به پرسش سهم چیست در ابتدا از دید یک شرکت به ماجرا نگاه می‌کنیم و سپس از منظر سرمایه‌گذاران به سهام می‌نگریم. فرض کنید شما سرمایه‌ای دارید و می‌خواهید کسب‌وکاری را راه‌اندازی کنید.

کار را با خرید مواد لازم و تجهیزات مورد نیازتان آغاز می‌کنید. به مرور فعالیت خود را گسترش می‌دهید و پس از چندین سال شرکتی بسیار بزرگ با عملکرد مناسب خواهید داشت. شما در جایگاه مالک شرکت به دنبال این هستید که بتوانید از سرمایه‌های صاحبان ثروت و عموم مردم در جهت توسعه شرکت استفاده کنید و مدام به سراغ وام بانکی و قرض گرفتن نروید.

در نتیجه شرکت خود را به دلیل فروش سنگین حقوقی های بورس سهامی عام تبدیل کرده و سرمایه ثبت‌ شده را به سهام ۱۰۰۰ ریالی تقسیم می‌کنید. پس از مدتی شرکتتان وارد بازار بورس می‌شود و بخشی از سهام شرکت به دست سرمایه‌گذاران می‌افتد.

در واقع بازار بورس شرایطی را فراهم می‌کند تا شما بدون نیاز به انحلال شرکت یا صرف زمان زیاد جهت یافتن شریک به سرعت به منابع جدید دست پیدا کنید. حال که اهمیت انتشار سهام را برای صاحبان کسب‌وکار و شرکت‌ها درک کردید به اهمیت نقش سهام برای سرمایه‌گذاران می‌پردازیم.

✔ بازی سهام و سرمایه گذاران

سهم یک ورقه بهادار (یعنی ورقه دارای ارزش) است که با داشتن آن مالکیت یک شرکت را به دست می‌آورید. در واقع اگر سرمایه شرکت را به قسمت‌های مساوی تقسیم کنیم به هر قسمت آن یک سهم می‌گویند. دقت کنید که شما با خرید یک سهم، مالکیت یک شرکت بورسی را به دست می‌آورید

در حالی‌ که خارج از بازار بورس برای تصاحب یک شرکت نیازمند سرمایه بسیار سنگینی هستید. از طرفی علاوه بر مالکیت یک شرکت، مزایایی به شما تعلق می‌گیرد که بر جذابیت مالکیت سهام می‌افزاید. اگر شما بخواهید در فضایی خارج از بورس با مالک یک شرکت توسعه ‌یافته وارد مذاکره شوید، یا آن فرد درخواست شما را دلیل فروش سنگین حقوقی های بورس رد می‌کند یا اینکه مبلغی بسیار سنگین را به شما پیشنهاد خواهد داد.

هم‌چنین شما نمی‌توانید ارزیابی دقیقی از ارزش واقعی آن شرکت داشته باشید زیرا به اطلاعات دقیق صورت‌های مالی و فعالیت عملیاتی آن شرکت دسترسی ندارید.

از طرفی ممکن است چون شما تخصص لازم را در رابطه با حوزه فعالیت آن شرکت نداشته باشید فرد مناسبی برای شراکت نباشید. در نقطه مقابل وقتی در بازار بورس، سهامی را می‌خرید نیازی به داشتن تخصص لازم در زمینه فعالیت آن شرکت ندارید. از طرفی قیمت سهام در بازار بر اساس عرضه و تقاضای تعداد بی‌شماری از سرمایه‌گذاران تعیین می‌گردد و شما راحت‌تر می‌توانید نسبت به ارزیابی قیمت سهام یک شرکت بورسی اقدام کنید.

گذشته از این‌ها بر اساس قوانین سازمان بورس هر سهام‌داری به اطلاعات مالی و جزییات فعالیت شرکت‌های بورسی دسترسی دارد. در نتیجه شما می‌توانید به راحتی، فعالیت شرکت را ارزیابی کنید. هیچ کدام از مزیت‌های گفته شده شامل یک شرکت غیربورسی نمی‌شوند.

✓ سهام چه مزیت‌هایی برای سرمایه گذاری دارد؟

۱- شما با خرید سهام، متناسب با درصد مالکیت اوراق در تصمیم‌های مجامع شرکت‌های بورسی حق رای خواهید داشت. در واقع بابت مالکیت هر ورقه سهام یک رای از آن شما خواهد بود. در مجامع شرکت‌های بورسی تصمیم‌‌گیری‌هایی درباره افزایش سرمایه، انتخاب هیئت‌مدیره، تصویب صورت‌های مالی و … انجام می‌شوند.

۲- اگر یک شرکت در یک سال مالی (دوره ۱۲ ماهه فعالیت خود) سود خالص را به دست بیاورد، طبق قانون باید حداقل ۱۰ درصد آن را بین سهامداران تقسیم کند.

۳- یکی از بزرگ‌ترین مزایای سهام برای سرمایه‌گذاران وجود بازاری متشکل است که بر اساس آن می‌توانید بدون دغدغه سهام خریداری‌ شده خود را به فروش برسانید. درحالی‌که اگر شما مالک یک شرکت غیربورسی بودید برای فروش آن با مشکلات متعددی هم چون راضی کردن سایر شرکا، یافتن شریک جدید جهت فروش شرکت به وی و عدم وجود مرجع مشخصی جهت ارزش‌گذاری سهام خود روبه‌رو می‌شدید.

۴- متناسب با سطح سرمایه خود، می‌توانید در بازار سرمایه سهام بخرید. در واقع سقفی برای ورود سرمایه به بازار بورس دلیل فروش سنگین حقوقی های بورس دلیل فروش سنگین حقوقی های بورس وجود ندارد. درحالی‌که وقتی شما مالک یک شرکت غیربورسی هستید حجم سرمایه محدودی را می‌توانید به شرکت وارد کنید. در واقع، سرمایه مازاد شما به راحتی قابلیت سرمایه‌گذاری مجدد را ندارد. این شرط برای حداقل سرمایه در بورس هم همین طور است.

۵- خرید سهام جدید: با توجه به وجود بازار متشکل و وجود یک ساختار منظم و وجود نهادی تحت عنوان «کارگزاری» به راحتی می‌توان به خرید و فروش سهام در بازار سرمایه پرداخت. درحالی‌که چنین راحتی در معاملات خارج از بورس وجود ندارد. در واقع شما جهت انجام معاملات در بازار بورس، باید ابتدا به یکی از کارگزاری‌های مورد تائید سازمان بورس مراجعه کنید و ضمن پر کردن فرم‌های ثبت‌نام، در سامانه سجام نیز ثبت‌نام نمایید تا پس از دو روز کاری کد بورسی (کدی یکتا از سه حرف اول نام خانوادگی شما و ۵ رقم) صادر گردد و پس از آن می‌توانید معاملات بازار سرمایه را انجام دهید و به خرید و فروش سهام بپردازید.

✓ ارزش اسمی سهم چیست؟

طبق قانون، ارزش اسمی سهام در ایران معادل ۱.۰۰۰ ریال است. اما شرکت‌های مختلف با توجه به وضعیت فعالیت عملیاتی خود، قیمتی بیشتر یا کمتر از این حد دارند. هم‌چنین ارزش اسمی آن، مبنایی برای تعیین سرمایه و تعداد سهام در صورت‌های مالی شرکت‌ها است. مثلا با مراجعه به ترازنامه شرکت پتروشیمی زاگرس مشاهده می‌کنیم که سرمایه شرکت ۲.۴۰۰.۰۰۰ میلیون ریال یا ۲.۴۰۰ میلیارد ریال است. بنابراین با تقسیم این عدد بر ۱.۰۰۰ ریال به این نتیجه می‌رسیم که کل سهام این شرکت معادل ۲٫۴ میلیارد عدد است:

✔ استفاده از تحلیل‌ها در خرید و فروش سهام

یکی از ویژگی‌های بارز معاملات سهام این است که شما می‌توانید بر اساس تحلیل به خرید و فروش بپردازید. دو نوع تحلیل شامل تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی در بازار وجود دارد. در تحلیل تکنیکال بر اساس سابقه قیمتی سهام و روند قیمتی گذشته آن، رفتار آینده سهم را ارزیابی می‌کنیم، درحالی‌که در تحلیل بنیادی بر اساس اطلاعات صورت‌های مالی و با توجه به وضعیت فروش، بهای تمام شده و سایر اقلام صورت‌های مالی، سود خالص شرکت را برآورد می‌کنیم و با تقسیم آن بر تعداد سهام شرکت به سود هر سهم یا همان eps می‌رسیم و در نهایت شرکت‌ها را ارزش‌گذاری می‌کنیم. اما در خارج از بازار سهام به دلیل عدم دسترسی به صورت‌های مالی مطمئن نمی‌توانید برآورد دقیقی از ارزش شرکت و سهام آن داشته باشید و این موضوع دلیل فروش سنگین حقوقی های بورس شراکت شما را در یک شرکت غیربورسی با ریسک بسیار زیادی مواجه می‌کند. مگر آن که یک کارشناس رسمی دادگستری را حاضر کرده و از وی بخواهید که ارزش شرکت را برآورد کند که در این حالت نیز باید هزینه‌های سنگینی را بپردازید.

ظنی برای دستکاری در بورس

دنیای‌اقتصاد- زینب نورانیان : بورس تهران معاملات روز دوشنبه را با شرایطی متفاوت نسبت به روزهای اخیر پشت سر گذاشت. به‌طوری که خلاف معاملات چند هفته اخیر بازار سهام، این بار گروه‌های بزرگ صادرات محور بودند که در مرکز توجهات بازار قرار گرفتند و بر عکس شاهد سنگین شدن صفوف فروش در سهام با ارزش بازار پایین‌تر بودیم. اما دلیل این چرخش ناگهانی نگاه‌ها چه بود؟

از میانه آذر تا پایان معاملات روز دوشنبه، پیام ناظر از توقف ۱۷ نماد معاملاتی به دلیل احتمال دستکاری قیمتی خبر داده است. آن هم بدون آنکه جزئیاتی از ساز و کار شناسایی و تشخیص دستکاری قیمتی در نمادها به گوش فعالان بازار برسد. روز گذشته «دنیای اقتصاد» نیز در گزارشی به دلایل بی‌اعتمادی سهامداران به گروه‌های بزرگ بازار که در معرض بیشترین دخالت‌های دولتی قرار دارند، اشاره کرد. موضوعی که معامله‌گران را به سمت سهامی سوق داد که کمترین اثر دولتی در آنها دیده می‌شد. این شرایط سبب شد تا این بی‌اعتمادی این‌بار گروه‌های غیردولتی را نیز در برگیرد. در این میان پیگیری‌ها از مقامات سیاست‌گذار هر چند به جواب قانع‌کننده‌ای منتهی نشد اما گفته شده هیچ سازوکار مشخصی برای توقف نمادها با ظن دستکاری قیمتی وجود ندارد و پایشی تمام وقت در بازار انجام می‌شود تا برای هیچ مورد مشکوکی گریزگاهی وجود نداشته باشد. نامشخص بودن این سازوکار اما سبب شده تا بار دیگر شائبه برخورد سلیقه‌ای با شرکت‌ها در این بازار ایجاد شود. موضوعی که سرانجام جز افزایش بی‌اعتمادی به بازار سرمایه چیزی به‌دنبال نخواهد داشت. به هر روی فعالان بورسی مدت‌هاست به این رفتارهای منفعلانه عادت کرده‌اند. رفتارهایی که در هر برهه‌ای به شکلی سعی در بر هم ریختن نظم و مکانیزم بازار دارند.

دستکاری در کوچک‌ترها آسان‌تر است

محمد نوربخش، کارشناس بازار سهام: دستکاری در قیمت سهم‌های کوچک خیلی راحت‌تر از سهم‌های بزرگ می‌تواند اتفاق بیفتد و عملیاتی‌تر است؛ به‌خصوص اینکه سهم‌های بزرگ با عرضه‌های شدید از سوی بازارگردان یا سهامدار عمده مواجه می‌شوند و ابهامی که در سهم‌های بزرگ وجود دارد باعث شده اثرش را روی سهم‌های کوچک هم بگذارد. بنابراین دستکاری قیمت در سهم‌های کوچک خیلی راحت‌تر می‌تواند اتفاق بیفتد، اما اینکه اکنون در بازار چنین اتفاقی در حال روی دادن است یا نه نیاز به بررسی دارد و نمی‌توان به همین سادگی حکم داد که از دید من قیمت دستکاری شده است. اما در کل می‌توان گفت که در سهم‌های کوچک ساده‌تر از سهم‌های بزرگ می‌شود دستکاری روی دهد.

دستکاری قیمت در سهم‌های بزرگ از سوی حقوقی‌های بزرگ امکان‌پذیر است. مثلا فولاد مبارکه ۳۰۰ هزار میلیاردی را نمی‌توان به سادگی بالا و پایین کرد اما سهمی را که ۵ هزار میلیارد ارزش بازار و ۱۰ درصد شناوری دارد، می‌توان به سادگی دستکاری کرد. دستکاری در قیمت سهم‌های کوچک هم الزاما از سوی حقوقی‌ها نیست و چه بسا ممکن است از طرف خود حقیقی‌های بزرگ نیز این دستکاری اتفاق بیفتد. آنها به سادگی می‌توانند با زد و بندی که می‌توانند داشته باشند در جریان عادی قیمت خلل ایجاد کنند.

دستکاری‌ قیمتی همیشه وجود داشته است

مجتبی شهبازی، کارشناس بازار سهام: موضوع دستکاری قیمت سهام شرکت‌ها در بازار سرمایه باید از دو منظر بررسی شود. ابتدا باید این نکته را یادآور شد که هر چیزی که در بازار سرمایه در این حد بزرگنمایی می‌شود، آنقدر بزرگ و حاد نیست. ما نمی‌گوییم دستکاری در قیمت‌ها اصلا وجود ندارد، اما باید خیالتان راحت باشد که این مساله با آن شدتی که این روزها از آن صحبت می‌کنند، نیست. چون خاصیت بازار این است که یکسری اخبار را بیش از حد داغ و بزرگ کند. این اتفاق برای موضوع دستکاری قیمت‌ها نیفتاده و در این مدت موارد شبیه به آن را زیاد داشتیم. این بزرگ‌نمایی‌ها ذات بازار است.

با توجه به این نکته حالا باید دید دستکاری قیمت‌ها در بازار چند درصد وجود دارد و چقدر تاثیر می‌گذارد. اعمال دستکاری در بازار همیشه وجود داشته است و در آینده هم همین خواهد بود. بنابراین مساله جدیدی نیست و مختص این دوره هم نیست. وقتی شاخص حول و حوش دومیلیون واحد بود کسی چنین مسائلی را مطرح نمی‌کرد چون همه در سود و خوشحال بودند. اما بازار که با افت قیمت روبه‌رو شد به تبع آن مسائل مختلف شروع شد. مثلا یک بار گفتند حقوقی‌ها فروختند و بازار ریزش کرد؛ بنابراین همه تقصیر‌ها گردن حقوقی‌هاست. برای اثبات آن هم به TSE استناد می‌کردند و می‌گفتند آنجا آمده که بیشترین فروش مربوط به فلان حقوقی بوده است. در صورتی که این حقوقی ظاهر قضیه است و پشت هر فرد حقوقی، حقیقی‌ها قرار دارند. چون حقیقی‌ها سبدهای خود را ابطال می‌کنند و می‌بندند، حقوقی مجبور است بفروشد اما چه کسی دیده می‌شود؟ حقوقی‌ها! همه هم فکر می‌کنند او سهامدار عمده است در صورتی که این‌گونه نیست هرچند برخی اوقات هم بوده که آنها هم فروختند. البته اگر به آن دوران هم نگاه کنیم می‌بینیم که همه فشار می‌آوردند که حباب شکل گرفته و حقوقی‌ها باید عرضه کنند تا عطش بازار برطرف شود؛ آنها هم عرضه کردند. طبیعی است که هر حقوقی در روزهای مثبت باید بفروشد که بتواند در روزهای منفی سهم را حمایت کند؛ حالا چه در قالب صندوق بازارگردانی یا کدهای بازارگردانی. بازار پر شده و نوسان خاصیت بازار است اما بازار همیشه دنبال دلیلی می‌گردد که تقصیرها را گردن آن بیندازد. همه جای دنیا هم همین است. وقتی قصه حقوقی‌ها تمام و بازار کمی پایدار شد و تا محدوده ۴/ ۱ میلیون واحد بالا آمد حالا بحث‌ها به شکل دیگری دنبال می‌شود که حقوقی‌ها دارند سهم‌های بزرگ را دستکاری می‌کنند و سهم‌های کوچک را هم یک عده دیگری دستکاری می‌کنند! در صورتی که چنین چیزی به این شدت که از آن حرف می‌زنند، وجود ندارد. به جز یکسری تک‌نمادهای خاص یا یکسری صنایع خاص که شاید این مسائل در آنها به‌صورت غیررسمی بوده، نمی‌توان این مساله را به کل بازار تعمیم داد. به عبارت دیگر می‌توانیم درباره تک‌تک نمادها و یکسری نمادهای خاص این مسائل را عنوان کنیم اما در کلیت بازار چنین چیزی وجود ندارد و نداشته است.

بازار باید راه خودش را برود. ولی در همین مسیر هم، صندوق‌های بازارگردانی می‌توانند همین کارها را انجام دهند که خیلی هم بجا و درست و قانونی است ولی اینکه به‌صورت غیررسمی چنین کاری انجام شود من آن را تایید نمی‌کنم. منتها برخی مغرضانه همین‌ها را در سایه دستکاری قیمت می‌برند چون الان چنین بحث‌هایی خریدار دارد. یادمان نرود که بازار رشد بالایی داشت و بعد از آن هم ریزش شدیدی را شاهد بود. دولت هم مقصر بود چون برنامه نداشت. زمانی که شاخص در حال رشد بود فقط مردم را تشویق به سرمایه‌گذاری کرد و در زمان پایین آمدن شاخص هم برنامه‌ای نداشت که همه اینها اشتباه بود. همه اشکال‌ها را از چشم سازمان دیدند! اما سازمان چه کاره است؟ سازمان یک نهاد ناظر است، نه سرمایه‌گذار است و نه ناشر که سود ببرد. بنابراین با ریزشی که بازار داشت طبیعی است که کف بسازد و بعد رشد کند. این نوسانات هم کاملا طبیعی است. در این میان یکسری بحث‌ها خریدار دارد. از سوی دیگر در این دو سال اخیر بازار پر از افراد تازه‌کار شده و به‌عبارتی ۶ برابر شده که همه اینها تازه کارند و شایعه خوراک آنان است. باید گفت همیشه دستکاری در بازار در حد محدودی وجود داشته در آینده هم خواهد بود اما اینکه بخواهیم آن را در این حد بزرگ کنیم و کل بازار را زیر سایه آن ببریم اشتباه است. وقتی یک سهمی ۲۰۰ میلیون در روز معامله می‌شود و خریدار می‌خرد و فروشنده هم می‌فروشد دستکاری چه معنایی دارد؟!